Kolor korka probówki zestawu Vacutainer |
Dodatki |
Badanie |
Czerwony lub czerwono-czarny |
brak |
biochemia, przeciwciała wirusowe próba krzyżowa* |
Fioletowy |
Na EDTA |
hematologia: morfologia, płytki immunologia: odczyn Coombsa, cytologu próba krzyżowa*, PCR |
Zielony |
heparyna sodowa |
biochemia, gazy krwi |
Niebieski |
cytrynian sodowy |
krzepnięcie, fibrynogen, PT, PTT, AT |
Żółty |
kwas cytrynowy |
próba krzyżowa*, dekstroza |
Szary |
fluorek sodu, szczawian potasu* |
pomiar poziomu glukozy |
'W
Na - sód, £DTA - kwas etyienodiaminotetraortówy. PT - aas protrombinowy, PTT - czas częściowej tromboplastyny, AT - antytrornbina.
* Potrzebne są obie probówki, czerwona lub czerwono-czarna i purpurowa.
* Może wywołać hemołizę
Wyposażenie
• Igła 22-25 G, od 1-1,5 cala (2,5-3,75 cm)
• strzykawka o pojemności 3 ml
• Odpowiednia probówka zestawu Vacutainer lub probówka hematokrytowa (lub probówki)
• Okolicę poniżej grzebienia twarzowego należy przetrzeć alkoholem.
• Należy ustawić igłę prostopadle do skóry poniżej grzebienia twarzy i wkłuć ją przez skórę, aż zatrzyma się na kości.
• Następnie trzeba przyłączyć strzykawkę i cofając jej tłok, wycofywać igłę, aż ostrze igły znajdzie się w świetle żyły.
• Można użyć igły i probówki z zestawu do pobierania krwi Vacutainer.
Na ryc- ŁI pokazano inne miejsca nakłucia żył:
• żyłę piersiową powierzchowną w dogłowowej i brzusznej 1/3 klatki piersiowej na wysokości stawu łokciowego,
• żyłę odpromieniową na przyśrodkowej powierzchni przedniej kończyny,
• żyłę odstrzałkową przyśrodkową na przyśrodkowej powierzchni tylnej kończyny.
Jeśli próbka krwi jest pobierana do strzykawki, natychmiast przenosi się ją do probówki zestawu Vacu!ainer, ponieważ zaczyna krzepnąć już w chwili pobierania. W tym celu igłę połączoną ze strzykawką przekłuwa się przez korek probówki zestawu Vacutainer, a próżnia probówki zasysa krew ze strzykawki do probówki. Czynne wtłaczanie krwi do probówki uszkadza komórki krwi. Z kolei zmieszanie krwi z antykoagulantem odbywa się przez wielokrotną rotację probówki do góry i w dół. Próbka zachowuje swoje właściwości przez wiele godzin, o ile została dobrze ■wymieszana i jest przechowywana w chłodzie. Jeśli powinna zachować swoje właściwości dłużej niż przez kilka godzin, należy zapobiec hemolizie, oddzielając przez m| rowanie surowicę od pełnej krwi. Hemoliza ma znaczą® wpływ na wartości oznaczeń wielu wskaźników, np. wap nia (wzrost), chlorków (spadek), kreatyniny (wzrost), fos; fatazy alkalicznej (wzrost), potasu (wzrost) i dehydrogen*-zy mleczanowej (wzrost). Pasków do oznaczeń najlepi® używać bezpośrednio po pobraniu próbki krwi.
W związku z zastosowaniem igły o dużych rozmiarach lub nadmierną traumatyzacją ściany naczynia żyinego, prowadzącą do przeciekania krwi, w miejscu nakłucia często pojawia się krwiak. U pacjentów w stanie krytycznym krwiak lub nadmierne krwawienie z miejsc nakłucia żyły może wiązać się z zaburzeniami krzepnięcia. Trzymając głowę konia uniesioną i bezpośrednio uciskając miejsce nakłucia, można zminimalizować rozległość tej komplikacji.
Zakrzep żylny jest rzadkim powikłaniem, pojawiają-] cym się wtedy, gdy śródbłonek naczynia jest wielokrotnie] uszkadzany powtarzającymi się punkcjami żyły. Septyczne zakrzepowe zapalenie żyły może zdarzyć się, jeśli miejsce wkłucia zostanie zakażone.
Punkcja naczynia tętniczego służy zazwyczaj pozyskaniu próbki krwi do badania gazometrycznego, które jest doskonałym wskaźnikiem sprawności oddechowej i metabolicznej. Do tego celu nadaje się wiele tętnic (ryc. 1.1). U dorosłych koni próbkę krwi tętniczej można pobrać z tętnicy poprzecznej twarzy, tętnicy twarzowej lub z tętnicy grzbietow ej śródstopia (u ułożonych, spokojnych koni). Tętnica szyjna nwże-być wykorzystywana u dorosłych osobników, jednak jej nakłuciu często towarzyszy zarówno powstawanie krwiaka, jak i ryzyko „zanieczyszczenia” krwi tętniczej krwią żylną. U źrebiąt próbki krwi do gazometrii pobiera się zwykle z tętnicy grzbietowej śródstopia biegnącej wzdłuż bocznej podeszwo-wej strony kości śródstopia III lub z tętnicy ramrennei dosftfśl nej na przyśrodkowej paw******4'"*