�wiadomy umys� D Chalmers4

superweniencja a wyjaśnienie

Na poziomie globalnym własności globalne superweniują logicznie na własnościach fizycznych. Nawet Bóg nie mógłby stworzyć świata, który byłby fizycznie identyczny z naszym, ale różny biologicznie. Po prostu nie ma logicznej przestrzeni na niezależną zmienność faktów biologicznych. Kiedy ustalimy wszystkie fakty fizyczne na temat świata, w tym fakty dotyczące rozkładu wszelkich najdrobniejszych cząstek w całej przestrzeni i czasie, ustalimy w rezultacie także makroskopowy kształt wszystkich obiektów w świecie, sposób poruszania się i funkcję, sposób fizycznego oddziaływania. Jeśli w tym świecie jest żywy kangur, wówczas każdy świat, który jest fizycznie identyczny z tym światem, będzie zawierał fizycznie identycznego kangura, a kangur ten automatycznie będzie żywy.

Możemy sobie wyobrazić, że hipotetyczna superistota - powiedzmy, demon Laplace’a, który zna położenie każdej cząstki we wszechświecie -będzie w stanie w prosty sposób „odczytać” wszystkie fakty biologiczne, mając już dane wszystkie fakty mikrofizyczne. Fakty mikrofizyczne wystarczą takiej istocie do zbudowania modelu mikroskopowej struktury i dynamiki świata w czasie i przestrzeni, z której będzie mogła wprost wywnioskować strukturę i dynamikę makroskopową. Biorąc pod uwagę wszystkie te informacje, ma ona wszystkie dane potrzebne do określenia, które układy są żywe, które układy należą do tego samego gatunku i tak dalej. Dopóki posiada pojęcia biologiczne i ma pełen wykaz faktów mikrofizycznych, żadne inne informacje nie są istotne.

Ogólnie rzecz biorąc, kiedy własności typu B superweniują logicznie na własnościach typu A, możemy powiedzieć, że fakty typu A pociągają za sobą fakty typu B, gdzie pierwszy fakt pociąga drugi, jeśli zachodzenie pierwszego bez drugiego jest niemożliwe logicznie. W takich przypadkach demon Laplace’a mógłby odczytać fakty typu B z wykazu faktów typu A, o ile posiada odnośne pojęcia typu B. (Więcej na temat związków między różnymi rozumieniami superweniencji logicznej powiem w dalszej części

temów formalnych są uzasadniane wtaśnie z punktu widzenia pierwotnego pojęcia logicznej możliwości i konieczności.

tego rozdziału; to omówienie służy głównie jako przykład). W pewnym sensie, kiedy zachodzi superweniencja logiczna, to to, że fakty typu B są takie, jakie są, sprowadza się całkowicie do tego (all there is to B-facts), że fakty typu A, są takie, jakie są.

Może jednak istnieć superweniencja bez superweniencji logicznej. Słabsza odmiana superweniencji pojawia się wtedy, gdy dwa zbiory własności są systematycznie i doskonale skorelowane w świecie przyrody. Na przykład ciśnienie wywierane przez jeden mol gazu zależy systematycznie od temperatury i objętości zgodnie z prawem p V = KT, gdzie K jest stałą (na potrzeby przykładu zakładam, że wszystkie gazy są gazami idealnymi). W rzeczywistym świecie jakikolwiek istniejący mol gazu w danej temperaturze i objętości będzie miał określone ciśnienie: jest niemożliwe empirycznie, żeby dwa różne mole gazu miały tę samą temperaturę i objętość, ale różne ciśnienie. Wynika stąd, że ciśnienie mola gazu w pewnym sensie superwe-niuje na temperaturze i objętości. (W tym przykładzie uznaję klasę własności typu A za znacznie węższą niż klasa własności fizycznych z powodów, które wkrótce okażą się jasne.) Ta superweniencja jest jednak słabsza niż superweniencja logiczna. Jest możliwe logicznie, że mol gazu w określonej temperaturze i objętości może mieć inne ciśnienie; wystarczy na przykład wyobrazić sobie świat, w którym stała gazowa K jest większa lub mniejsza. Jest raczej faktem przyrody, że istnieje ta korelacja.

Jest to przykład superweniencji przyrodniczej jednej własności na innych: w tym przypadku ciśnienie superweniuje przyrodniczo na temperaturze, objętości, a także własności bycia molem gazu. Ogólnie rzecz biorąc, własności typu B superweniują przyrodniczo na własnościach typu A, jeśli dwie dowolne możliwe przyrodniczo sytuacje mające te same własności typu A mają te same własności typu B.

Sytuacja możliwa przyrodniczo to taka, która może rzeczywiście wystąpić w przyrodzie bez naruszania jakichkolwiek jej praw. Jest to o wiele silniejsze ograniczenie niż [w wypadku] zwykłej możliwości logicznej. Sytuacja z różnymi stałymi gazowymi jest na przykład możliwa logicznie, ale