0000008 3

118 Masaż

Aquavibron. To powszechnie używane urządzenie do mechanicznego masażu wibracyjnego, lekkie (waga ok. 0,4 kg) i przenośne, stanowi zespól połączeń, przez który przepływa woda wodociągowa pod zwykłym ciśnieniem i wprowadza gumową membranę, która jest aplikatorem masażu, w wibrację o częstotliwości ok. 7000 drgań na min. Aparat ten jest wyposażony w zestaw wymiennych o różnych kształtach nasadek, nakładanych na membranę, i stosowanych w różnych celach terapeutycznych. Drgająca nasadka, np. w kształcie kielicha, przyłożona do ciała powoduje tzw. masaż wibracyjno-próżniowy. Kielich gumowy wywiera na skórę ucisk mechaniczny i zasysa powietrze, wywołując nad skórą podciśnienie, co powoduje wciąganie skóry i przekrwienie bierne i czynne masowanej okolicy ciała. Aparatem Aquavibron można też wykonywać masaże podwodne.

Masaże wodno-wirowe. Do grupy masaży wibracyjnych należy także masaż wirowy w środowisku wodnym, nazywany potocznie masażem wodno-wirowym. Zależnie od konstrukcji agregatu wywołującego wirowanie wody i od wielkości wanny z wodą, masaże takie stosuje się na całe zanurzone ciało (woda o temperaturze 36-37°C) albo na zanurzoną kończynę - górną lub dolną (woda o temperaturze 37-38°C). Ciepła woda i jej działanie hydrostatyczne wpływają na obniże-me napięcia mięśniowego i usprawnienie koordynacji nerwowo-mięśniowej. Masaż wodno-wirowy wywołuje działanie podobne do rozcierania i oklepywania, jakie stosuje się w masażu ręcznym. Dodatkową zaletą masażu wodnowirowego jest to, że pacjent może ćwiczyć ruchy bierne i czynne oporowe, kierowane „z prądem lub pod prąd” wirującego strumienia wody.

Masaż synkardialny. Do metod fizykalnych stosowanych w chorobach naczyń obwodowych zalicza się tzw. masaż synkardialny. Opis metody leczenia podał M. Fuchs w 1945 r. aparatem przez niego skonstruowanym. Polega ona na odpowiednio zsynchronizowanym z czynnością serca rytmicznym uciskaniu całej powierzchni kończyny, umieszczonej w mankiecie pneumatycznym, przez powietrze wypełniające ten mankiet. Aparat do masażu synkardialnego (synkar- ^ don) jest sprzężony z aparatem do badania EKG. Generalną zasadą właściwego stosowania synkardonu jest dokładna synchronizacja impulsów uciskowych, wywieranych przez mankiety pneumatyczne, z czynnością serca. Masaż synkardialny może zwiększyć możliwości leczenia powikłań naczyniowych kończyn w przebiegu tak częstej choroby, jaką jest cukrzyca.

Do masaży leczniczych, opartych na terapii stref odruchowych, można zaliczyć wiele innych specjalnych metod mechanoterapii, takich jak np.:

Masaż jelita grubego (metoda Vogłera i Kraussa). Jest to metoda polegająca na masowaniu ruchem okrężnym, przez powłoki brzuszne, określonych punktów jelita grubego, w sposób skoordynowany z ruchami oddechowymi.

Masaż punktowy (akupresura). Masaż ten opiera się na tradycyjnej medycynie chińskiej. Podstawą metody jest dokładna znajomość określonych linii w organizmie, tzw. meridian. Na tej podstawie W. Penzel (1918-1985) opracował dostosowaną do medycyny zachodniej metodę masażu punktowego, który polega na rytmicznym uciskaniu punktów akupunktury palcem lub prętem z zaokrąglonym końcem. W zależności od wybranego punktu na ciele (czaszka, tułów, kończyny), stosuje się też uciskanie kilkoma palcami, całą dłonią, a nawet łokciem.

Ogólne zasady BHP. Klasyczne masaże ręczne mogą być wykonywane w sali u pacjentów tylko w wyjątkowych okolicznościach. Wykonanie masażu klasycznego wymaga pomieszczenia, które musi być przestronne, dobrze oświetlone, czyste. dobrze wietrzone i o temperaturze 20-22°C. Stół do masażu powinien mieć dostęp z każdej strony, regulowaną wysokość i ruchomy podgłówek. Pacjent nie może mieć choroby zakaźnej, gorączkować, natomiast powinien być do masażu przygotowany, tzn. mieć skórę zdrową i dokładnie umytą, żołądek opróżniony i mocz oddany. Masaż segmentarny, łącznotkankowy i okostnowy wykonuje się bez używania środków ułatwiających poślizg, takich jak talk, stosowany przy innych rodzajach masaży ręcznych. Lokalizacje stanowisk i wyposażenie pomieszczeń do masaży mechanicznych są zwykle związane z pomieszczeniami do innych zabiegów hydroterapeutycznych, w których obowiązują odrębne przepisy BHP.

PIŚMIENNICTWO

111 Jankowiak J. (red.): Masaż leczniczy. PZWL. Warszawa 1974.

|2| Zabłudowski 1.: Uwagi ogólne o mięszeniu (masażu) w chirurgii i jego zastosowanie i technika. Rzecz wygłoszona na 8 Zjeździe Międzynarodowym Lekarzy w Kopenhadze 16 sierpnia 1884 r. „Gaz Lek." 1884. nr 44. W: Kośmiański S.: Słownik lekarzy polskich. Nakład autorski. Skład Główny Księgarni Gebethnera i Wolfa. Druk K. Kowalskiego. Warszawa 1888.

[3]    Zabłudowski I.: Masaż jako środek leczniczy przy bezwładach spowodowanych przez ściśnięcie nerwu. „Gaz. Lek." 1890.

[4]    Zabłudowski I.: Leczenie cierpień przewlekłych serca za pomocą umięsienia. „Gaz Lek." 1896.