0000045(1)

niesieniu protonów i elektronów z cytoplazmatycznego NADH + H⁺ na mitochondrialny łańcuch oddechowy za pośrednictwem glicerolo-fosforanu, a mechanizm ten znany jest jako „wahadło glicerolofosfo-ranowe”. W zależności od warunków i stężeń metabolitów jeden z wymienionych enzymów zwycięża we współzawodnictwie i przechwytuje atomy wodoru z cytoplazmatycznego NADH + H⁺.

Wykazano również, że enzymem pełniącym rolę regulatora szybkości procesu glikolizy jest fosfofruktokinaza. Enzym ten jest silnie aktywowany przez ADP i fosforan nieorganiczny, natomiast hamowany przez ATP. Jak podano wyżej, stężenia tych metabolitów zależą od warunków tlenowych w komórce i w powiązaniu z nimi regulują szybkość procesu.

Fermentacje przemysłowe

Liczne przemiany cukrów dają w efekcie wiele produktów pośrednich lub końcowych, które są wykorzystywane w wielu gałęziach przemysłu i w życiu codziennym. Ponieważ procesy te są prowadzone z udziałem żywych komórek i w skali przemysłowej nazyWa się je f e r-mentacjami przemysłowymi. Obok omówionych już fermentacji aminokwasowych należą tu fermentacje: alkoholowa, mle-czanowa, octanowa, acetonowa, cytrynianowa i wiele ich modyfikacji.

Fermentacja alkoholowa

Organizmami zdolnymi do fermentacji alkoholowej są w pierwszym rzędzie drożdże oraz niektóre pleśnie, np. z gatunku Mucor. Organizmy te zawierają komplet enzymów łańcucha glikolizy oraz zasadnicze dla fermentacji alkoholowej enzymy: dekarboksylazę pirogronianową i dehydrogenazę alkoholową. Jak wiadomo, enzymy te katalizują kolejno dekarboksylację pirogronianu do aldehydu octowego i przeniesienie na ten związek atomów wodoru z NADH + H+, powstałego przez uwodorowanie NAD+ przy utlenianiu gliceraldehydo-3-fosforanu (reakcja 12-30).

Fermentacja alkoholowa może być w różny sposób modyfikowana w miarę potrzeby, w celu uzyskania innych niż alkohol etylowy produktów końcowych. Na przykład przez wiązanie powstającego aldehydu octowego za pomocą S0₂ osiąga się skierowanie przekazywania atomów wodoru z NADH + H⁺ na drugą z trioz, powstających z rozpadu fruktozodwufosforanu, a mianowicie na fosforan dwuhydroksy-acetonu. Produktem powstałym w wyniku redukcji przebiegającej zgodnie z reakcją 12-32 jest fosforan glicerolu, z którego można łatwo otrzymać \^olny glicerol

CHjOH

C=0 +NADHiH⁺ —► HCOH + NAD*    [12-32]

CHjO-®    CH₂0 —®

19'

291