0024

Anegdot tego typu można by przytoczyć bardzo wiele, faktem jest jednak, że dla zielarstwa, ogrodnictwa, medycyny czy farmacji nastała po prosto nowa epoka żywiołowego rozwoju. Jeżeli do lego dodać inne osiągnięcia cywilizacyjne, jak wynalazek druku, techniki drzeworytniczej, a później i miedziorytniczej — nic nu w tym dziwnego, że księgi o medycynie. Ickach, ziołach itp. zjawiają się masowo.

W XVI wieku piszą: l.conhard Fuchs (AVrz Krduterbwh), Conrad Gc>-xner(lli.uorki Plant larum). Jacobus Theodorus Tabernemontanus (Pollkornent-lich Krattrhuch) c/y Peter Andreas Matthioli (1500—1577) lekarz Medyce uszów we Florencji, w 1545 roku Francesco Buonafcdc zakłada w Padwie pierwszy naukow y ogród botaniczny, a w ślad za tym ogrody takie powstają w XVII wicku w Warszawie, w XVIII — w Norymberdze. Paryżu. Moskwie. Petersburgu. Astrachaniu itp. Zjawiają się tacy. jak Jeromc Fracaslor. który sam dla siebie stanowi epokę ".

Ale w 149S roku urodz.il się. a w 1541 zmarł Teofrastus Bombastus Paracelsus (von Hohenheim) Szwajcar z. Bazylei, który mając umysł ogromnie dociekliwy zdobył sobie opinię lekarza-cudotwórcy i do medycyny ówczesnej dorzucił kilki teorii, dzięki którym stał się twórcą farmakochcmii. On mianowicie postawił tezę. ze nic cala roślina leczy, ale któryś z jej składników ten trzeba wydobyć z rośliny i dopiero stosować, dawkując go odpowiednio do nasilenia choroby. Pogląd był w założeniu samym komicznie absurdalny, ale... przyjął się. trwa właściwie do dziś i do dziś musimy Paracclsusa uważać za człowieka, który zburzył fundamenty ziołolecznictwa, choć nic było to jego zamiarem Ale—choć inne jego teorie znacznie wcześniej okazały się nonsensowne, np. to. że choroby, objawiające się plamami, mogą leczyć tylko plamiastc rośliny — la jedna trwa do dziś i ..wyodrębniacze" tysiącami pakują do lekospisów środki, które później trzeba skreślać. Bo — niestety — cała roślina leczy choć. poszczególne je; składniki chemiczne działają z niejednakową siłą, co nikogo mc powinno już wprowadzać w błąd.

Nim wytłumaczymy, dlaczego od Paracclsusa rozpoczął się odwrót od ziół — dokończmy dziejów zielarstwa. Wieki XVII i XVIII to cpokn szczytowa poszukiwań naukowych, badań i osiągnięć, wśród których należy wymienić uczonego szwedzkiego systematyka botaniki Linneusza (1707-1778). Wprowadził on zamiast stosowanego dawniej długiego opisu — nazwę i rodzaj, co wyklucza pomyłki, dawniej nieuniknione. Inni badacze też nie pozostają w tyle Andreas Sigm u od Margraf (1702-1782) wykrywa cukier w burakach, co stanie

" Jtromc t-rscasSOf (147.S-I JJJi z. Werony, pocu.    jilroncm i nuicnmlyk, był fówri

Icktr/em coroęeyiiHy >U*y. przybocznym pipcu III. Dz<t rioZim by jo iutwkC i»0, nowccKinc; cfukftMtogil. W ep«< łwwiem. «• którrj opKtrminm iwlmu iOrać „tosVjpcnH ilumsc.Yna i azauUmmU. iVfuiiy»jno ssj w ruch „lary BoZej" ilp. — Fijcaiior nympit .rsjl«. a y»k n» owe cmy m»«l zudi»jlą «on» iusk«u tukicrii rojrwwących chorobę p koot.C W I5*> reku optN&Owil poemat pł Syphths wic Cc moihs pillico". co uczyniło ru-Ua«r.!tji7yni lekarrrni siuleeia.