019

3. MAPY ADMIRALICJI BRYTYJSKIEJ

3.1. INFORMACJE OGÓLNE

Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii od XIX wieku jest światowym monopolistą w zakresie >p urządzania oraz wydawania map i publikacji nawigacyjnych na użytek globalnej żeglugi morskiej [41 ]. Bwtyjskie mapy żeglugowa, zwane potocznie żeglarskimi (Nautical Charts) i przewodniki żeglugowe albo żeglarskie (Sailing Directions) sporządzane byty do końca XVIII w. przez różne prywatne firmy kartograficzne na podstawie informacji dostarczanych przez brytyjskie okręty wojenne, statki handlowe i rybackie. Od 1795 roku brytyjskie mapy i publikacje nawigacyjne są opracowywane na podstawie danych uzyskiwanych przez okręty hydrograficzne, a ich sporządzaniem zajął się nowo utworzony Departament Hydrografii Admiralicji Brytyjskiej, czyli Departament Hydrografii Ministerstwa Marynarki Wojennej Wielkiej Brytanii (The Hydrographic Department, British Admiralty).

W I823 roku pierwszych 736 map Admiralicji (Admiralty Charts) zostało udostępnionych wielu flotom europejskim. W 1850 roku już 2000 map Admiralicji obejmowało wody i wybrzeża świata. Od 1880 r. mapy publikacje Admiralicji (Admiralty Charts and Puhlications) sporządzane są na podstawie badań własnych . materiałów kartograficznych dostarczanych przez instytucje hydrograficzne różnych państw morskich. W 1972 roku Departament Hydrografii Ministerstwa Obrony Wielkiej Brytanii (Ministry of Defence Hydrographic Department) uzyskał wyłączne prawo opracowania, wydawania i rozprowadzania za granicę map i publikacji nawigacyjnych oraz tematycznych na użytek światowej żeglugi morskiej [41],

Na przestrzeni ostatnich lat Departament Hydrografii Ministerstwa Obrony Wielkiej Brytanii wprowadził na swoich mapach i w publikacjach nawigacyjnych szereg poprawek, uzupełnień i zmian zalecanych przez Międzynarodową Organizację Hydrograficzną (IHO). Od 1990 r. brytyjskie mapy i publikacje nawigacyjne wydawane są według standardu międzynarodowego.

W powszechnym użyciu brytyjskie mapy i publikacje nawigacyjne zachowały swą pierwotną nazw'ę, a mianowicie Admiralty Charts and Puhlications (Mapy i publikacje Admiralicji), którą stosuje się w literaturze fachowej i na polskich statkach morskich. Należy podkreślić, iż używanie tradycyjnego terminu jest nieścisłe, ponieważ faktycznym wydawcą brytyjskich map i publikacji nawigacyjnych nie jest Admiralicja, lecz Departament Hydrografii Ministerstwa Obrony Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland Ministry of Defence Hydrographic Department).

Departament Hydrografii i Admiralicji (The Hydrographic Department, Admiralty) jest edytorem ponad 4000 map morskich, w tym około 3400 morskich map nawigacyjnych [16], które obejmują niemal wszystkie morza i oceany świata z wyjątkiem Morza Kaspijskiego [10], [44] (rys. 3.1).

Rys. 3.1. Znak Admiralicji, którym oznaczane są wszystkie publikacje wydawane przez Departament Hydrografii począwszy od lat dwudziestych ubiegłego wieku. Oryginalny znak, użyty po raz pierwszy około 1800 roku przez hydrografa Alexandra Dalrymple’a, przedstawiał kotwicę, wokół której umieszczono napis ..Hydrographic Office”. Około 1823 roku do znaku dodano kilka szczegółów: całość otoczono wieńcem z liści dębowych zwieńczonym u góry rozwiniętym kwiatem róży, u dołu natomiast zamieszczono stylizowany oset oraz dwa listki koniczyny. Róża, oset oraz koniczyna symbolizują trzy części Zjednoczonego Królestwa: Anglię, Szkocję i Irlandię (Walia nie jest reprezentowana). Litery' umieszczone w godle na dole oznaczają inicjały urzędującego głównego hydrografa Admiralicji (Hydrographer of the Navy). Podane inicjały: J.A.L.M. należą do admirała J.A.L. Myresa. Na pierwszym znaku Admiralicji widniały inicjały AD należące do wspomnianego już Alexandra Dalrymple’a. Tym oryginalnym, historycznym znakiem z inicjałami AD są oznaczane, dla podkreślenia ich znaczenia, niektóre przełomowe publikacje o charakterze ogólnym. Kilka lat temu tak właśnie oznaczono publikację „Znaki i skróty stosowane na mapach” (wydanie I z 1991 r.) [31], a niedawno zeszyt numer 1/97 Admiralty Notices to Mariners

19