0290

ciepła

±Qe

'l> przekazanemu cio otoczenia. Strumień cieplny wyraża się stosunkiem oddawanego do otoczenia przez daną powierzchnie, do czasu Ar, <I>

Ar

Jeżeli spełniotta jest zależność:

Pi = 0>, inaczej    = M?-    16.3

energia wewnętrzna organizmu nie ulega zmianie, znajduje się on w stanie stacjonarnym* Skoro jednak wymianie ciepła towarzyszy zmiana temperatury ciała, układ traci łub zyskuje

dodatkowo ilość ciepła:

AQ_z = c mAT

gdzie c oznacza ciepło właściwe, a m — masę ciała. W tej sytuacji na moc oddaną do oto-

A Q,

czenia składa się moc wytworzona w organizmie w procesach nieodwracalnych

Ar

oraz moc

Ar

pochodząca z ostygnięcia ciała np. o AT, wtedy:

Mi    M_ ₌ M

Ar    Ar    Ar

albo

AT

Pi - c/n-r— =

Ar

Ciepło AQ, związane ze zmianą temperatury ciała nazywa się czasami ciepłem zapa-

kJ

sowvin. Dla przvkładu: średnia wartość ciepła właściwego ciała ludzkiego c = 3,5- .

kgK

/    kcal \

0,83 —-- I. Przy obniżeniu temperatury całego ciała o masie rn = 70 kg. o Ar = 1 K. \    kgK-/

ciepło tracone do otoczenia przez ostygnięcie wynosi AQ_Z — 23 kJ, (58 kcal), co stanowi około 3% ciepła wytwarzanego w ciągu doby w stanie spoczynku.

Duża wartość ciepła właściwego ciała wiąże się z dużą zawartością wody. Dzięki temu organizm ma dużą pojemność cieplną, zmiana temperatury ciała wymaga wymiany dużych ilości ciepła. W warunkach ustalonych, kiedy temperatura ciała nie ulega zmianie, jest oczywiście AT = 0 i spełniona jest zależność 16.3.

Średnią temperaturę ciała, w normalnych warunkach otoczenia, oblicza się wzorem przybliżonym:

t_c = o,3r_s+o,7r_r

T_s - temperatura skóry, T_r — temperatura mierzona w odbycie.

Wymiana ciepła między ustrojem a otoczeniem odbywa się różnymi sposobami, mianowicie przez, przewodnictwo cieplne, konwekcję, promieniowanie oraz przez parowanie.

Przewodzenie ciepła ma miejsce właściwie tylko przy przechodzeniu ciepła przez zewnętrzną powłokę ciała, przez warstwę przylegającego bezpośrednio do skóry powietrza oraz ewentualnie przez ubiór, względnie do ciała, z którym się skóra styka (przy leżeniu.