0310

i

i

321

12.3. Instytucje Unii Europejskiej

w zakresie powoływania Komisji, oparte na klasycznych przetargach międzypartyjnych i charakteryzujące się „kolorytem opcji ideologicznych”. Pojawiłby się więc typowy dla narodowych systemów politycznych mechanizm łączący w sposób bezpośredni Parlament z transnarodową egzekutywą. Zmiany wprowadzone przez Traktat o Unii Europejskiej (tzn. zmiana kadencji Komisji i włączenie Parlamentu w proces jej powoływania) należy więc traktować jako przejaw procesu stopniowego odchodzenia od formuły jedynie „negatywnych” uprawnień Parlamentu wobec Komisji (zob. podrozdział 12.2.).

Relacje Komisja-Rada Unii wciąż pozostają kluczowe dla określenia „konstytucyjnego” statusu tej pierwszej. Do końca lat 60. we Wspólnotach występował układ zwany diarchią, co oznaczało, iż oba te organy całkowicie zdominowały proces tworzenia polityki. Komisja - jak podkreślają F. Hayes-Renshaw i H. Wallace -wypełniała rolę wnioskodawcy (proposer), zaś Rada - rolę dysponenta (dispo-ser)¹. Jednak ten układ dyarchiczny podlegał i podlega stopniowej erozji, co jest efektem m.in. rozszerzania uprawnień Parlamentu, „specjalizacji” w ramach Rady (powstanie COREPER) czy dynamicznego przyrostu uprawnień regulacyjnych Komisji. Instytucjonalne relacje między Komisją a Rada Unii trudno nazwać stabilnymi, zaś faktyczne powiązania charakteryzują się „zmienną geometrią”, co oznacza m. in. iż, przyjmują odmienne formy w zależności od kwestii programowej aktualnie dyskutowanej czy też sektora polityki, którego dotyczą. Fakt istnienia takiego otwartego systemy zarządzania polityką powoduje, iż nie wykształcił się jeszcze w tym zakresie wyraźny model. Należy jednak zaznaczyć, iż Komisja jest formalnie niezależna od Rady. Ta druga może instruować Komisję, co do potrzeby wydania określonego aktu prawnego, jednak nie może decydować, co do jego treści.

D. Rometsch i W. Wessels, prezentując cztery modele relacji między Komisją a Radą, wyraźnie opowiadają się za modelem promotional brokerage (promocyjnego pośrednictwa), jako najbliższym rzeczywistym układom powiązań w ramach Unii². Rada Unii i Komisja dysponują odrębnymi legitymacjami do działania, aczkolwiek w praktyce decyzyjnej muszą przybrać formę działań komplementarnych, co w efekcie czyni obie instytucje wzajemnie od siebie zależne. Komisja inicjuje i promuje określoną politykę, lecz zawsze musi przekonać Radę, by ją zaakceptowała. Znów ujawnia się konieczność przyjęcia konsensualnego stylu decydowania, tym razem w układzie powiązań między instytucjami (np. w formie udziału Dyrektorów Generalnych w posiedzeniach COREPER czy urzędników Komisji w spotkaniach grup roboczych Rady). Zresztą charakterystyczną cechą procesu podejmowania decyzji w Unii staje się styl konsultowania przez urzędników Komisji ich treści z „administracyjnym” aparatem Rady (komitety i grupy robocze), usytuowanym poniżej gremiów ministerialnych. To kolejna cecha procesu decyzyjnego, wspierająca tezę o dominacji biurokratycznego typu polityki w Unii Europejskiej.

1

   F. Hayes-Renshaw, H. Wallace, The Council oj Mlnlsters, MacMUlan Press, London 1997, s. 175.

2

   D. Rometsch. W. Wessels, The Commission and the Council oj Mtnisters, w: G. Edwards, D. Spence (red.), The European Commission, Longman, London 1994, s. 208-210.