0335

Stosunki między legislatywą a egzekutywą

cji władzy na szczebel kantonów i gmin, nazywanej niekiedy „radykalnym federali-zmem”, oraz rozbudowania mechanizmów korporatywistycznych i konsensualnych

0    ile demokracja bezpośrednia i korporatywizm są czynnikiem osłabiającym znaczenie partii politycznych, o tyle konsensualizm pobudza ich aktywność w rozwiązywaniu konfliktów, powstających na tle podziałów etnicznych, religijnych lub wynikających z różnic interesów kantonów.

Charakteryzując system rządów zgromadzenia z konstytucyjnoprawnego punktu widzenia, P. Sarnecki podkreśla trzy okoliczności. Po pierwsze, wiąże się on z względną koncentracją funkcji państwowych w rękach parlamentu. Idzie tu nie tylko o brak jakichkolwiek ograniczeń dla władzy ustawodawczej (nie ma ich bowiem także w niektórych reżimach parlamentarnych - np. w Wielkiej Brytanii), ale i o domniemanie kompetencji, które nie zostały wyraźnie przyznane innym organom. Po drugie, charakterystyczną cechą rządów zgromadzenia jest eliminacja instytucji ograniczających władzę parlamentu (brak kontroli konstytucyjności ustaw, brak instytucji weta, samodzielność organizacyjna). Warto dodać, że podobne rozwiązania również wmontowane są w brytyjski parlamentaryzm. Po trzecie wreszcie, system rządów zgromadzenia cechuje rozbudowany katalog uprawnień parlamentu w stosunku do innych, wykonawczych organów państwa, które tworzą pion służby publicznej. Tak skonstruowany reżim polityczny jest zaprzeczeniem zasady podziału władz - przynajmniej w tym sensie, w jakim rozumiano ją w Stanach Zjednoczonych. Bliższy jest natomiast założeniom klasycznego brytyjskiego parlamentaryzmu.

Polityczną swoistość systemu rządów zgromadzenia wyznaczają przede wszystkim kolegialny charakter gabinetu oraz fakt, że problem obsady stanowisk w rządzie (łącznie ze stanowiskiem szefa rządu) nie jest przedmiotem rywalizacji międzypartyjnej. W okresach colegiado urugwajski gabinet liczył 9 osób, z czego 6 reprezentowało najsilniejszą partię, 3 natomiast - ugrupowanie, które w rywalizacji o mandaty parlamentarne uzyskało drugie miejsce. Szwajcarska egzekutywa składa się natomiast z 7 osób, wybieranych przez obie izby parlamentu na okres lat czterech (bez możliwości odwołania przed upływem tego terminu). Wszystkie miejsca w rządzie rozdzielane są wedle tzw. formuły magicznej (zauber formula) pomiędzy cztery partie, z których każda uzyskuje minimum 10% głosów w wyborach do parlamentu. Od 1959 r. w składzie rządu znajdujemy niezmiennie po dwóch przedstawicieli Partii Radykalno-Demokratycznej (FDP), chadecji (CDV), socjaldemokracji (SPS)

1    jednego przedstawiciela partii ludowej (SVP). Te cztery partie uzyskują łącznie około 70-80% głosów. Nie tworzą one jednak koalicji w klasycznym sensie tego słowa - udział w rządzie nie jest rezultatem negocjacji ani przetargów, a wynika

331