034 035

4. MODUŁ PORÓWNANIE

l.Nśaff Moduł Porównanie służy do porównywania różnych szeregów czasowych. Porównanie takie dokonuje się na podstawie wizualnej oceny wykresów szeregów, które przedstawione są na jednym rysunku. Takie przedstawienie umożliwia wzrokowe porównanie trajektorii tych szeregów w czasie. Szeregi czasowe w zależności od charakteru cechy zawierają wartości o różnych rzędach wielkości. Niektóre szeregi mają wartości rzędu np. miliona, a inne np. mniejsze od jedności. Taka różnica wielkości w elemen-tach-wartościach szeregów nie pozwala na przedstawienie wykresów kilku szeregów czasowych na wspólnym rysunku. Potrzebne jest więc odpowiednie przekształcenie powodujące unormowanie wartości szeregów czasowych. Moduł Porównanie ma polecenia takich przekształceń (porównaj rysunek 4.4 oraz 4.5, a następnie 4.2 i 4.3).

W module tym można również porównywać dynamikę szeregów czaso-wyeh. Dynamikę w module wyznacza się za pomocą indeksów jednopod stawowych oraz indeksów łańcuchowych. Polecenia wyznaczania indeksów mogą być traktowane również jako polecenia normalizujące.

Wybrana metoda normalizacji w module Porównanie dotyczy wszystkich szeregów' czasowych w bazie. Po wybraniu metody normalizacji (poza poleceniem Dane) baza danych zostaje zastąpiona bazą szeregów unormowanych. Wszystkie obliczenia w pakiecie PROGNOZY, po poleceniu normalizacji. będą wykonywane na unormowanej bazie danych. Unormowaną bazę danych można obejrzeć - klikając ikonkę modułu Porównanie w oknie Porównanie.

Moduł Porównanie składa się z jednego okna Porównanie.

4.1. Okno Porównanie

Okno Porównanie ma jedno menu. które zawiera polecenia dotyczące różnych sposobów przekształcania wartości liczbowych szeregów czasowych.

Okno Porównanie zawiera również bazę danych, która została przekształcona w wyniku działania jednego z poleceń menu lego okna (porównaj wartości bazy na rys. 4.2 i 4.6).

•    Dane: polecenie powodujące, iż wartości szeregów czasowych w oknie Porównanie będą takie jak w bazie danych w module Dane. Polecenie to służy do przywrócenia rzeczywistej bazy danych, jeśli została ona zmieniona po użyciu poleceń normujących. Skala na wykresie będzie odpowiadać rzeczywistym wartościom w szeregach czasowych.

•    Dzielenie przez średnią: polecenie powodujące podzielenie wszystkich wartości liczbowych szeregu czasowego przez średnią arytmetyczną tego szeregu.

•    Indeksy jednopodstawowe: opcja ukazująca dynamikę szeregów czasowych za pomocą indeksów jednopodstawowych Jeśli szereg czasowy Y będzie składał się z n elementów kolejno występujących w czasie y,.y₂,....y„, lo indeksami jednopodstawowymi dla tego szeregu są ilorazy:

-^v'² ,    . gdzie y_b wartość szeregu czasowego wybrana w b-tym

- Yb Yb Yb

momencie czasowym (dokładny opis korzystania z tego polecenia podano w 4.2).

•    Indeksy łańcuchowe: opcja ukazująca dynamikę szeregów czasowych za pomocą indeksów łańcuchowych. Indeksami łańcuchowymi dla

y?    y_

szeregu czasowego Y są ilorazy: ' “ ,    .....

Y\ >2    >^:„-i

•    Standaryzacja: polecenie służące do standaryzowania danych wg

wzoru y' = ^V' ^V gdzie yj— elementy szeregu po standaryzacji, dla s

1 n    ¹1 n    2

f=l.....n , n - liczba elementów'- w szeregu, X =    £>V , s = ¹ £(>'/- V) ,

n ,=i    < n /=i

(patrz rys. 4.2 -4.5).

V riacino^t* II |0dM* |C.\PROGNOZY\DANF\M*'™ mixl|

Ęa-Cłi Ecmof. ,^-r Bitea IpSwT"

SKiół |BEM2 MOT [    [Bori?yoa mototnwo~ycw«u» 98/99 ocl; dolm

I Data

ROPA

ńiwo			187.00	187.00	20.20
?	1941	213.00	188.00	190.00	20.25
1	1942	21500	190.00	197 00	70 85
4	1943	212.00	197 00	192.00	20.25
5	1944	21000	190.00	187.00	19.60
s	1945 Kor»ecllV	205.00	185.00	181.00	1900
/	1948	209.00	189 00	187.00	13.25
__8	1947	709 00	202.01)	1/3.00	19.15
3	1948	204.00	182.00	174.00	1925
ID	1943	191 00	I7Z00	171 nu	IB 35

Rys. 4.2 Baza danych moduł Dane

-fi ^

■mu

I

35