072 5

I lontu (Joltiplut

politycr informacyjnej zostaje zastąpione propagandą. fiórrj uprawianie' urn mim/Hwiac kontrola kanałów informacji (bcmych, I*>‘>(», s. I). Jest to więi • I i nianie jednostronne, naruszające zasady symetrycznego przepływu pi/c k.oow, którego celem jest takie kształtowanie odbioru, manipulowanie myślami i zachowaniem, aby nadawca propagandy osiągnął reakcję zgodną z jego intencjami (Jowett, 0’Donnell, 1986, s. 16). Przeciwieństwem takiego działaniu |esi polityka otwarta, w której organizacja i odbiorca-obywatel są równopraw nymi podmiotami, w procesie komunikowania uwzględnia się i realizuje interesy obu stron. Instytucja w roli nadawcy rezygnuje z kontroli kanałów przepływu informacji, a w procesie komunikowania posługuje się takimi instrumentami jak działalność wydawnicza, promocja, reklama, public relations.

Poziomy i kierunki komunikacji w administracji publicznej

Procesy komunikacji w administracji publicznej odbywają się na dwóch głów nych poziomach:

poziom I: media <-» obywatele

It U

administracja rządowa

4/r

poziom II: administracja samorządowa

U    u

media <-» obywatele

Między tymi poziomami zachodzą obukierunkowe relacje, przepływ in formacji jest dwustronny i powinien mieć charakter symetryczny. Oba poziomy wysyłają i nadają informacje do mediów i bezpośrednio do obywateli. Na obu poziomach występują służby informacyjne (biura promocji, prasowe, infor macyjne w gminach i miastach) i rzecznicy. W większości państw europejskie!i na rządowym szczeblu administracji publicznej za informację i komunikację społeczną są odpowiedzialne urzędy prasowe, zwane także centrami infor inacyjnymi (w Polsce Centrum Informacji Rządowej). Prowadzą one szeroką działalność w celu pozyskiwania, przekazywania i gromadzenia informacji. Ich podstawowe zadanie to opracowanie i udostępnianie informacji pochodzących od rządu i poszczególnych ministerstw oraz urzędów centralnych. W przypadku biur prasowych na ich czele stoi rzecznik prasowy rządu, często w randze sekretarza stanu lub ministra bez teki. Ma on prawo uczestniczenia w obradach Rady Ministrów. Typowe dla europejskiej administracji publicznej jest zatrud nianie rzeczników prasowych i tworzenie komórek informacyjnych i promo cyjnych we wszystkich ministerstwach i urzędach, niezależnie od funkcjono ■ ,mia biur prasowych i rzeczników rządu. Prowadzi lo często do nicporozu mmi i trudności w koordynacji współpracy między rzecznikami. Urzędy nic piowadzą własnej polityki informacyjnej, wykorzystywane są do promowania i wyjaśniania decyzji oraz przeprowadzania kampanii informacyjno-promo • V|nych rządu.

Przykładem urzędu o niemal 50-letnim już działaniu jest Urząd Prasy i In lonnacji Rządu Republiki Federalnej Niemiec (BPA). Powstał on w 1949 r. na podstawie rozporządzenia kanclerza Konrada Adenauera. Jego działalność nie p si regulowana specjalną ustawą, a jej kierunki wyznacza Ustawa Zasadnicza KFN, prawo prasowe (które w RFN należy do kompetencji landów, a nie lederacji) oraz orzeczenia Federalnego Trybunału Konstytucyjnego. Pierwszym /udaniem tego urzędu jest zbieranie i dostarczanie informacji członkom rządu KFN. Nie jest to jedyne źródło informacji dla premiera i ministrów. Są jeszcze takie źródła, jak wywiad i kontrwywiad. Urząd Prasy i Informacji ma za zadanie bieżące i obszerne informowanie o tym, co publikują i nadają media niemieckie i zagraniczne. Drugim, niezwykłe istotnym zadaniem tego urzędu jest informo wanie obywateli o polityce rządu federalnego. Wypełnianie tej funkcji op m.i się na orzeczeniu Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z 2 marca 197 Ir,, które stwierdza; „Warunkiem odpowiedzialnego udziału obywateli w iwoi/t niu politycznej woli narodu jest posiadanie przez jednostkę dostateczne j v\ ied/\

0    problemach merytorycznych, które należy rozstrzygnąć, o decyzjach pod|ęi\« h przez organa państwowe, o środkach i propozycjach rozwiązań, aby dum )*• ocenić, zaakceptować lub odrzucić. Również do tego może się w /mu /mmii stopniu przyczynić informowanie opinii publicznej przez państwo" (Ili </</ /'mm

1    Informacji..., 1997, s. 3). Informowaniem obywateli zajmuje się Dep,niani* iii III Urzędu. Trzecie zadanie Federalnego Urzędu Prasy to informowani* pi • współpracy z ministerstwem spraw zagranicznych opinii publicznej /a piani* j Zadanie pierwsze określa się jako „informowanie do wewnątrz”, dwa osiaim* jako „informowanie na zewnątrz”. Urząd pełni także ważną rolę koordynatom politycznej działalności informacyjnej, podejmowanej przez minister.i w.i na szczeblu federacji. Ministerstwa mają własne referaty prasowe i pnhlii ichnmii . Granice informowania opinii publicznej przez Rząd Federalny wytyczyło wymienione orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Urząd nie może, lak jak i inne organy państwowe, angażować się po którejś ze stron w kampanię wy borczą, zabiegając o ponowne wybranie rządu. Na czele urzędu stoi jego szcl. który jest jednocześnie rzecznikiem prasowym Rządu Federalnego. Ma on dwóch zastępców, z których pierwszy zastępuje go w funkcji kierownika liczącego około 700 pracowników urzędu, drugi natomiast w funkcji rzecznika prasowego rządu.

Na działalność w dziedzinie informacji wewnętrznej urzędu składa się m m informowanie Kanclerza Federalnego przez rzecznika prasowego w trakcie l/w narad sztabowych. Kanclerz oraz ministrowie otrzymują także l/w. spicyjc