079 3

Ocet jest jedynym kwasem, który znany był już w- starożytności. Otrzymywano go przez kwaśną fermentację cieczy zawierających alkohol i używano jako środka odśw ieżającego.

W celu nadania potrawom kwaśnego smaku gospodynie domowe używają nic tylko octu. ale także kwaśnego mleka i soku cytrynowego, /badajcie te substancje niebieskim papierkiem lakmusowym. Mleko kwaśnieje, ponieważ bakterie zamieniają cukier mlekowy w kwas mlekowy. Wiele owoców i warzyw, na przykład rabarbar, jabłka i cytryny, zawiera kwasy organiczne. Kwasy masłowy (rozdz. 128), palmitynowy i steary nowy są składnikami tłuszczów. Ważna w itamina C również jest kwasem organicznym.

Wykorzystujemy:

nieco świeżego piwa lub wina. papierek lakmusowy.

Cegiełki Świata

132. Nie bójmy się wzorów chemicznych!

Już w średniowieczu alchemicy, którzy byli prekursorami współczesnych chemików, używali specjalnych symboli do oznaczania substancji chemicznych. Znaczenie tych symboli często było utrzymywane w tajemnicy. Dzisiejsza chemia posługuje się międzynarodowym językiem symbolicznym opartym na zasadach podanych przez szwedzkiego chemika J.J. Bcrzeliusa (1779-1848). Język ten. a właściwie stenografia, zamiast długich opisów' zawiera symbole, wzory i.równania. Każdy pierwiastek jest oznaczony jedną lub dwiema literami-w tabeli przedstawiono najważniejsze z symboli.

Nazwa pierwiastka		Symbol chemiczny
polska	łacińska	pierwiastka
żelazo	ferrum	Fc
miedź	cuprom	Cu
magnez	magnesium	Mg
ołów	plumbum	Pb
srebro	argentum	Ag
glin	aluminium	Al
nęć	hydra rgyrum	Hg
cynk	z.incum	Zn
węgiel	carbo	C
tlen	oxygenium	O
azot	mtrogenium	N
siarka	sulfur	S

Symbole chemiczne mają również inne znaczenie. Na przykład litera S oznacza nie tylko siarkę jako pierwiastek, lecz także jej najmniejszą cząstkę-atom siarki.

133. Atomy i cząsteczki-najmniejsze części materii

Spróbujmy rozdrobnić siarkę na bardzo małe cząstki. Jeżeli obejrzymy je pod mikroskopem, zobaczymy ze nadal są dość duże. Wyobraźmy sobie, że rozdrabniamy siarkę dalej, na jeszcze drobniejsze cząstki. W końcu przestanie to być możliwe-otrzymamy najdrobniejsze, niepodzielne cząstki siarki-atomy.

Najmniejszymi cząstkami każdego pierwiastka są jego atomy.

Istnienie atomów jest uznane przez współczesną naukę za zupełnie pewne. Są one nadzwyczaj małe. Nie można ich zobaczyć nawet za pomocą najlepszych mikroskopów optycznych. Na przykład atom tlenu ma średnicę równą ok. 0.0000001 mm. Trzeba by zatem ułożyć ponad 100 milionów takich atomów, by uzyskać szereg o długości 1 cm. W^? I cm³ gazowego tlenu w temperaturze 0*C i pod ciśnieniem 101,3 kPa (1013

157