100

Komunikacja interpersonalna

Przydatną wskazówką informującą, kiedy i jakiego rodzaju komunikatu używać jest „drabina abstrakcji Hayakawy” {rys. Il)^5:. Hayakawa stworzył model kontinuum języka od bardzo konkretnego (niski poziom abstrakcji) do ogólnego (wysoki poziom abstrakcji).

Rysunek II. Drabina abstrakcji Ilayakaujy

.Najwyższy poziom abstrakcji

Najniższy poziom abstrakcji

Komunikat ogólny, wyznaczający kierunek działania, lecz nieprecyzujący sposobów wykonania

Komunikat precyzyjny, konkretny, rzeczowy, standaryzujący zachowanie

Źródło: opracowanie własne.

Najniższy poziom drabiny (abstrakcji) odpowiada komunikatom najbardziej precyzyjnym i konkretnym oraz odwołuje się do określonych przykładów i zachowań. Jest najbardziej skuteczny w sytuacji, gdy:

•    należy skorygować zachowanie odbiorcy,

•    należy wzmocnić zachowanie odbiorcy,

•    dąży się do standaryzacji działania,

•    ważna jest dokładność i precyzja wykonania,

•    należy oszczędzić czas,

•    istnieje uzasadniona obawa, że rozmówca źle zinterpretuje ogólny komunikat,

•    brakuje zaufania do kompetencji odbiorcy,

•    odbiorca tego oczekuje.

Najwyższy poziom drabiny Hayakawy sprzyja formułowaniu komunikatów, które pozostawiają odbiorcy przestrzeń do własnej interpretacji. Jest to szczególnie przydatne, gdy nadawcy komunikatu zależy na:

•    aktywowaniu innowacji u odbiorców,

•    różnorodności punktów widzenia,

•    różnorodności wykonania,

•    poznaniu preferencji i potencjału odbiorcy.

^H S I. Hayakawa, Language In thoughl and actlon, Harcourt, Brace and World, New York 1964.

105