12 13 3

Pierwsza ewentualność występuje najczęściej przed urodzeniem się pierwszego dziecka bądź w małżeństwach bezdzietnych. Kobiety o silnych skłonnościach opiekuńczych są całkowicie oddane małżonkowi. Niektórym mężczyznom, silnie związanym z matką przed zawarciem związku małżeńskiego, taka sytuacja początkowo odpowiada. Jednakże w zamian za opiekuńczość żona wymaga uległości i całkowitego podporządkowania się swojej woli. Odmienną atmosferę współżycia stwarzają wygórowane wymagania łączące się z ciągłą krytyką. Trudno jest zadowolić wymagającego małżonka; wszystko, co robi żona, robi w jego mniemaniu źle. Nieraz kobieta (lub mąż) jest źle przygotowana do pełnienia swojej roli: nie umie gotować, jest niezaradna, robi bałagan i wówczas nie jest w stanie sprostać rygorystycznym wymaganiom. Czasami jednak nie występują wyraźne przywary, a mimo to wciąż jest krytykowana i porównywana z innymi kobietami. W takich warunkach wspólne życie staje się koszmarem.

W niektórych rodzinach stosuje się przymus wobec partnerki lub partnera. Może on być moralny, wówczas polega na silnej presji w celu zmiany poglądów, przyzwyczajeń. Bywa też fizyczny — najbardziej brutalna forma stosunku do drugiego człowieka — a polega on na znęcaniu się, biciu, co ma miejsce najczęściej w stanach zamroczenia alkoholowego.

Wiele konfliktów powstaje, kiedy jedna strona przyjmuje postawę biorącą i oczekującą, nie dając z siebie nic w zamian, druga zaś musi wciąż dawać i spełniać oczekiwania partnera, nie otrzymując oczekiwanej serdeczności i zrozumienia. W początkowej fazie małżeństwa taka sytuacja jest tolerowana, natomiast później wywołuje bunt u osoby nie uzyskującej pełnej satysfakcji emocjonalnej.

Funkcja opiekuńcza rodziny polega na zaspokajaniu podstawowych potrzeb swoich członków, a więc wyżywienia, ubrania, rozrywki, i stworzeniu odpowiednich warunków do rozwoju osobowości: wykształcenia, realizacji zainteresowań,! ambicji i dążeń.] Od poziomu wypełniania tej funkcji zależy jakość ludzi w niej wychowywanych,' a więc i jakość społeczeństwą^Panstwozaintereso-wane prawidłowym funkcjonowaniem rodziny wprowadza system urlopów macierzyńskich i wychowawczych, dodatków rodzinnych i innych świadczeń socjalnych (wczasy rodzinne, rekompensaty itp.). Są one najczęściej niewspółmierne do potrzeb i dlatego w niektórych, zwłaszcza wielodzietnych, rodzinach bardzo trudno jest zapewnić wszystkim członkom odpowiednie warunki życia. Praca zarobkowa obojga rodziców ogromnie utrudnia racjonalne prowadzenie gospodarstwa domo-

13