150 7

Tablica 15.3

Własności wytrzymałościowe żeliw sferoidalnych

Gatunek	Minimalna wytrzymałość na rozciąganie R MPa ^m	Minimalne wydłużenie A %	Twardość Brinella HB	Podstawowy składnik struktury
900-2	900	2	280 do 300	Bainit łub mar-tenzyt odpuszczony
800-2	800	2	245 do 355	Perlit lub struktura odpuszczania
700-2	700	2	225 do 305	Perlit
600-3	600	3	190 do 270	Perlit + ferryt
500-7	500	7	170 do 230	Perlit + ferryt
450-10	450	10	160 do 210	Ferryt
400-15	400	15	130 do 180	Ferryt
400-18	400	18	130 do 180	Ferryt
350-22	350	22	<= 150	Ferryt

Żeliwo białe. Węgiel zawarty w żeliwie białym Jest całkowicie związany w postaci cementytu. Powstawaniu struktury żeliwa białego sprzyja małe stężenie krzemu (do ok.1%) oraz szybkie chłodzenie podczas krzepnięcia. Do odlewów o grubszych ściankach wprowadza się dodatki stopowe przeciwdziałające grafityzacji, takie jak chrom (do 2%), nikiel (do 5%) i molibden (do 1%).

Struktura żeliwa białego zawiera ledeburyt przemieniony (żeliwo eutektyczne - rys.15.15b.), ledeburyt przemieniony z przewagą perlitu (żeliwo podeutektyczne -    rys.15.15a.) lub

ledeburyt przemieniony z przewagą cementytu (żeliwo nadeutektycz-ne - rys.15.15c). Wytrzymałość na rozciąganie żeliwa białego jest mała, natomiast wytrzymałość na ściskanie jest 5+6 razy większa niż stali.

Rys.15.15. Struktury żeliw białych: a-żeliwo białe podeutektyczne (perlit i ledeburyt przemieniony), pow.200x, b-żeliwo białe eutektyczne (ledeburyt przemieniony), pow.100x, c-żeliwo białe nadeutektyczne (cementyt pierwotny i ledeburyt przemieniony), pow.lOOx

Żeliwo białe ma stosunkowo ograniczone zastosowanie z powodu dużej kruchości oraz złej skrawalności. Odlewy z tego żeliwa stosuje się wówczas, gdy twardość i odporność na ścieranie jest czynnikiem decydującym, a warunki pracy nie wymagają ciągliwości. Przykłady zastosowań: wykładziny i ślimaki mieszalników materiałów sypkich, kule w młynach kulowych. Żeliwo białe znajduje także zastosowanie na odlewy artystyczne oraz stanowi produkt wyjściowy do otrzymywania żeliw ciągliwych.

Żeliwo połowiczne. Żeliwo połowiczne zawiera w swej strukturze składniki strukturalne zarówno żeliw szarych, jak i białych. Wyróżnić w nim zatem można perlit, ledeburyt przemieniony, cementyt oraz grafit - rys.15.16.

291