155 3

7.K.2.2. IKfuija prze/ Mon?

Je/eli dwa roztwory o stężeniach molowych r, oraz c_: będą rozdzielone błoną utrudniającą dyfuzję, prawo (7.40) daje się napisać w postaci:

^=P«c,-c,)    (7.41)

fd/ie P - pr/rp»-KŁłlr>o« Mony dli dwj uibajncTi iwyraKiM w nvH. jfirli WfDrmt je*l w

Wzór (7.41). jakkolwiek stanowi uproszczenie, gdy dyfuzja w tym przypadku zostaje zakłócona różnicą ciśnień osmotycznych. jest stosowany do opisu transportu przez Nony biologiczne

Przykładowo: przepuszczalność błony krwinek czerwonych wynosi:

'o- 10^ mfa dla jonów chlorkowych.

P_K s l<r^w m/s dla jonów potasowych.

P*. * I0^-'^{2 dla} sodowych.

7iL2J. Osmoza

Proces dyfuzji przez błonę przebiega inaczej, jeżeli roztwory o różnych stężeniach przedzielone są błoną półp rzepu szczelną, która przepuszcza rozpuszczalnik, a nie przepuszcza substancji rozpuszczonej. Różnica potencjałów chemicznych substancji rozpuszczonej nie odgrywa roli. jej transport przez błonę jest niemożliwy. Natomiast różnica potencjałów chemicznych rozpuszczalnika po obu stronach błony powoduje jego transport przez Nonę w kierunku od roztworu o większym - do roztworu o mniejszym potencjale chemicznym rozpuszczalnika, czyli do roztworu o większym stężeniu substancji rozpuszczonej.

Przedstawiona na rycinie 7.7 komora, przedzielona błoną elastyczną, pólprze-pusze żalną, zawiera z jednej strony czysty rozpuszczalnik, a z drugiej - roztwór o stężeniu molowym c_m. Układ me znajduje się w stanie równowagi, różnice potencjałów chemicznych rozpuszczalnika powodują jego transport przez błooę w kierunku do roztworu.

Potencja! chemiczny czystego rozpuszczalnika według (7.34) przy x_t ■ «,/«,■ I. wynosi:

//.-/♦Rflnl «//>    OM)

Potencjał rozpuszczalnika w części zawierającej roztwór jest mniejszy i wynosi:

p. ■ p® ♦ R71n —y—    (7.43)

i?i ▼ Hj

pd/ic «, - kelta moli ro/put/c/jimk*. *_} - bczbfl mdi uAnuncji m/pu»/c/ontj

Ponieważ /i, > p*, mzpuszczelnik przenika przez błonę do roztworu. Przy tym Nona napina się. zwiększając ciśnienie działające na roztwór. Zostaje wykonana

155