16

wzniesienia punktów ponad poziom mórz, czyli tzw. wysokości bezwzględne. Do nawiązania pomiarów wysokościowych do poziomu morza służą zakładane na obszarze kraju osnowy wysokościowe różnych klas, których punkty są odpowiednio wyznaczone i utrwalone oraz mają dokładnie określoną wysokość ponad przyjętym w niwelacji państwowej poziomem morza (reper). Polega na określeniu różnic wysokości punktów zarówno bliskich jak i dalekich na podstawie pomierzonego kąta pionowego i odległości. Pomiar zaczynamy od poziomego i centrycznego ustawienia teodolitu. Po dokonaniu tych czynności dostosowujemy ostrość obrazu do własnego oka. Ustawiamy również ostrość siatki celowniczej.

Po wykonaniu czynności przygotowawczych możemy przystąpić do pomiarów. Ustawiamy łatę na punkcie a następnie celujemy na określoną wysokość np. 1 metra i odczytujemy wartość kata. Należy również zmierzyć wysokość osi lunety od poziomu podłoża i odległość teodolitu od punktu do którego celowaliśmy przy pomocy ruletki lub taśmy. Wyniki wpisujemy do dziennika pomiarów. Po dokonaniu pomiarów obliczamy różnice wysokości pomiędzy punktami pomiarowymi za pomocą odpowiednich wzorów.

25. 26 . WARUNKI OSIOWE I SPRAWDZANIE NIWELATORA.

W niwelatorze sprawdzeniu podlega kilka elementów:

1}. Oś celowa lunety musi być równoległa do osi libelli niwelacyjnej lub do jej płaszczyzny głównej

2) . Płaszczyzna główna libelli okrągłej musi być prostopadła do osi obrotu instrumentu. Jest to warunek mniej ważny, ponieważ libella okrągła pełni role pomocniczą.

3) . Nitka pozioma siatki celowniczej musi być prostopadła do pionowej osi obrotu niwelatora, a nitka pionowa prostopadła do nitki poziomej.

Aby sprawdzić równoległość osi celowej do osi libelli wykonujemy dwukrotny pomiar różnicy wysokości między tymi samymi punktami terenowymi. Jednym ze sposobów jest ustawienie niwelatora miedz)' dwiema łatami stojącymi na punktach A i B i wykonanie pomiaru różnicy wysokości. Jeśfi odległość od obu łat do instrumentu jest taka sarna, wtedy niwelacja ze środka nie jest obciążona błędem nie równoległości osi celowej do osi libelli. Po wykonaniu tego pomiaru niwelator przenosimy w pobliże jednej z łat i ponownie określamy różnice wysokości. Po usunięciu błędu nie równoległości dokonujemy ponownego sprawdzenia instrumentu. Błąd odczytu dla obydwu pomiarów nie powinien przekraczać 3mm.

27- NIWELACJA

GEOMETRYCZNA

REPERÓW

Osnową geodezyjną do nawiązywania pomiarów pionowych jest osnowa wysokościowa zwana siecią niwelacyjną lub siecią reperów. Sieć taka składa się z ciągów niwelacyjnych, łączących punkty sieci reperów. Ciąg łączący dwa sąsiednie repery nazywa się odcinkiem niwelacji. Niwelację ciągów pomiędzy reperami przeprowadza się dwukrotnie: tam i z powrotem. Suma różnic wysokości w takim przypadku ma być równa zero a ewentualna odchyłka wynikająca z niedoskonałości czynności pomiarowych jest wyrównywana według zasad rachunku wyrównawczego. Odchyłka ta jest zawsze porównywana z odchyłką dopuszczalną. Wyniki pomiarów ciągu niwelacyjnego zapisuje się w odpowiednim dzienniku niwelacji reperów. Sieć niwelacji reperów może być:

-    siecią lokalną (niezależną), bez nawiązania do reperów o znanych wysokościach, mając własny, dowolnie przyjęty poziom odniesienia

-    siecią nawiązaną jednopunktowo, co pozwala na obliczenie wysokości punktów sieci (reperów) w państwowym układzie odniesienia

-    siecią nawiązaną wielopunktowo

28, METODY POMIARÓW WYSOKOŚCIOWYCH DO BADANIA

UKSZTAŁTOWANIA

TERENU

Metody pomiarów wysokościowych do badania ukształtowania terenu. Przedmiotem pomiarów wysokościowych najczęściej są: -charakterystyczne punkty powierzchni terenu na podstawie których rzeźba terenu zostanie przedstawiona na mapie za pomocą warstwie. - wybrane punkty powierzchni terenu w przypadku przedstawienia na mapie rzeźby terenu w postaci opisu rzędnych wysokości punktów. - naturalne i sztuczne formy ukształtowania terenu. -przekroje poprzeczne ulic i dróg. -elementy naziemne podziemnego uzbrojenia terenu. Wysokościową osnowę geodezyjną stanowią punkty wysokościowe sieci państwowej (repery) oraz utrwalone punkty osnowy szczegółowej który w wysokości zostały określone przez niwelację ciągów. Pomiary te wykonuje się metodą niwelacji ze środka w obu kierunkach. Wyznaczając dwukrotnie różnicę wysokości na każdym stanowisku. Długości celowych nie powinny przekraczać 50m. Różnica dwukrotnego pomiaru różnic wysokości na jednym stanowisku nie powinna przekraczać 2 mm. Pomiary rzeźby terenu najczęściej realizuje się jedną z trzech metod. A) niwelacji punktów rozproszonych która zawiera elementy metody biegunowej stosowanej do pomiaru szczegółów polega ona na określeniu położenia i wysokości charakterystycznych punktów terenu metodą biegunową przy użyciu niwelatora i ład. B) metoda niwelacji siatkowej polega na wytyczeniu siatki kwadratów i przemierzeniu wysokości jej wierzchołków metodą niwelacji. Pomiar rzeźby terenu tą metodą wykonuje się dla niewielkich obszarów płaskich lub o niewielkich różnicy wysokości.

Jest to metoda przydatna przy projektowaniu robót ziemnych. C.) Pomiar rzeźby terenu metodą niwelacji przekrojów podłużnych i poprzecznych. Punkty terenu dla których mierzy się wysokości uszeregowane są wzdłuż wybranych kierunków w terenie zwanych przekrojami podłużnymi oraz wzdłuż kierunków prostopadłych do kierunku przekroju podłużnego zwanych przekrojami poprzecznymi.

29, CHARAKTERYSTYKA POMIARÓW

1NWENTERYZACYJNYCH

Po zakończeniu budowy poszczególnych obiektów budowlanych należy sporządzić geodezyjną inwentaryzację powykonawczą w celu zebrania aktualnych danych o przestrzennym rozmieszczeniu elementów zagospodarowania działki lub terenu. Po zakończeniu prac budowlanych, a przed oddaniem obiektu do użytkowania, należy wykonać pomiar stanu wyjściowego obiektów wymagających w trakcie użytkowania okresowego badania przemieszczeń i odkształceń. Operat geodezyjny wchodzący w skład dokumentacji budowy powinien zawierać dokumentację geodezyjną sporządzoną na poszczególnych etapach budowy, a w szczególności szkice tyczenia i kontroli położenia poszczególnych elementów obiektu budowlanego. Wykonawca prac geodezyjnych przekazuje również kierownikowi budowy kopie mapy powstałej w wyniku geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej.

ZASADY AKTUALIZACJI MAP.

Możemy wyróżnić dwa rodzaje aktualizacji map: - bieżącą, -okresową. Mapa zasadnicza

6