278 279

Mapy lopogranc/nc

Pracochłonne obliczanie powierzchni za pomocą kalki milimetrowej może być znacznie przyspieszone dzięki zastosowaniu szablonu punktowego. Składa się on z regularnie rozmieszczonych punktów, położonych w środku siatki kwadratów lub sześcioboków. Każdemu punktowi odpowiada powierzchnia oczka siatki (ryc. 7.42A). Obliczenie pola powierzchni wymaga nałożenia na nią wykonanego na przezroczystym materiale szablonu i policzenia znajdujących się w jej obrębie punktów. W celu zwiększenia dokładności pomiaru szablon nakłada się kilkakrotnie, zmieniając dowolnie jego ułożenie. Końcowy wynik jest średnią arytmetyczną wyników poszczególnych pomiarów (ryc. 7.42B). Na dokładność pomiaru wpływa jednak przede wszystkim gęstość punktów tworzących szablon. Pbwinna ona być dostosowana do charakteru powierzchni, a szczególnie do stopnia jej rozczłonkowania. Niektóre programy komputerowe, umożliwiając tworzenie wirtualnych szablonów punktowych, ułatwiąją dobór optymalnej ich gęstości, a także znacznie przyspieszają pomiar.

Mapy lopogranc/nc

B - pomiar a pomocą szablonu punktowego. Średnia liczba punktów obliczona z trzech położeń szablonu wynosi: [25 (a) + 24 (b) + 27 (c)]: 3= 25,33; odpowiada to polu o powierzchni 405 mm⁷ (25,33 x 16 mm³)

Inny przyspieszony sposób pomiaru powierzchni opiera się na wykorzystaniu szablonu liniowego, zbudowanego z równoodległych linii prostych. Obliczenie powierzchni na mapie polega na zmierzeniu łącznej długości odcinków leżących na danym obszarze i pomnożeniu otrzymanej wartości przez interwał odległości między odcinkami Do celów

s zamiana obszaru s na odpo%viad^)^cy llcońcri zeBtaw pro-i a I o>»icz r i *c* jak p dokładność zal« ryżjKrcnie <1 oldadno-Irednienie wyników nplo^e^ «zaHlonu. cor-rysf-ić teoHnilcę

Ryc. 7.43. f^omAmr poJa powiCm^W ja pomocą «■-

|>/onL# /Wnlowgo Somii d*opo<ci f»r»w    ♦ d, . d, -

I _— fo?.5mm. pooclii ii i <arti4fO/nm^>fyo^gmm k 4mm)

l|i%cyTTł mechanicjŁny pomiar powierachni j«»i planimetr Nąj-i“    nowy zofttat wynaleziony w połowie XIX w. przez Jacoba

jego dzialarue poleca na całkowaniu powierzchni. Podstawowymi

wodzące i umieszezonj na nim licznik Ichni (ryc. 7.44). Pomiar wymaga końcu ramienia wodzącego (zgodnie ■ u licznika. Główną częścią licznika, Vii—iwaiac się po mapie — mierzy

Wic?

J_egałovw'y

opis

Iowy

Szaflarsla ^l965.

Bonatowski

Ml

- ramię biegunowej    "•

wielkości mierzonych pc ni    i* znajduj^csi się na

* v~sa odczytaniu stano

kółko calkcijącc. które — przesuwąjąc    po »■■—*——

HAby obliczyć pole? powierzchni, należy uwzględnić tew. stała ■Ipowierzchni (w mm²) odpowiadąjącąjednostce pomia-_Mbudowy i posługiwania się planimetrem —----„ .    1988)