278

tur jest więc niezbędne do określenia właściwości (np. technologicznych) badanego surowca lub masy ceramicznej.

W mikroskopie wysokotemperaturowym oznacza się następujące rodzaje tzw. temperatur charakterystycznych:

-    temperatura początku spiekania - temperatura, w której ogrzewana próbka zaczyna zmniejszać swoją objętość, nie zmieniając ostrości krawędzi i naroży;

-    temperatura maksimum spiekania - temperatura, w której próbka ogrzewana osiąga najmniejszą objętość, zachowując przy tym początkową ostrość krawędzi i naroży;

-    temperatura mięknięcia - temperatura, w której ogrzewana próbka zaczyna zmieniać swój pierwotny kształt, jej naroża ulegają zaokrągleniu;

-    temperatura początku pęcznienia - temperatura, w której próbka zwiększa swoją objętość 1,5-krotnie w stosunku do próbki w temperaturze początkowej, tj. 20°C;

-    temperatura maksimum pęcznienia - temperatura osiągnięcia przez próbkę największej objętości;

-    temperatura topnienia, zwana temperaturą półkuli - temperatura, w której próbka przyjmuje kształt półkuli (wysokość próbki równa połowie podstawy);

-    temperatura płynięcia - temperatura, w której próbka rozpływa się, tworząc warstewkę o grubości ł-i-2 mm.

Badanie w mikroskopie wysokotemperaturowym polega na ogrzewaniu próbki badanego surowca w piecu mikroskopu wysokotemperaturowego i ciągłej obserwacji jej zachowania podczas wzrostu temperatury. Obraz próbki jest powiększony przez układ optyczny, co ułatwia obserwację całego procesu, a także rejestrację na kliszy fotograficznej charakterystycznych faz zmian kształtu próbki. Badanie można przeprowadzać w atmosferze utleniającej lub redukcyjnej.

Budowa mikroskopu wysokotemperaturowego

Mikroskop grzewczy (rys. 3.82 i 3.83) składa się z trzech zasadniczych części zamocowanych za pomocą statywów do ławy optycznej, a mianowicie:

1)    pieca elektrycznego z uchwytem do umieszczania próbki,

2)    mikroskopu do obserwacji i fotografowania,

3)    układu oświetlającego próbkę.

Rys. 3.82. Mikroskop wysokotemperaturowy z wyposażeniem standardowym: 1 - ława optyczna, 2 - piec elektryczny, 2a - statyw z wózkiem, 2b — galwanometr, 3 - mikroskop, 3a — aparat fotograficzny, 4 - układ oświetlający próbkę

278