304

Melisa lekarska 295

liściowa cienka, słabo owłosiona, pod spodem jasnozielona, brzeg blaszki liściowej grubo karbowano-ząbkowany.

Kwiaty ma wargowe, drobne, białe lub żółte, osadzone w niby-okółkach w kątach liści; kwitnie od czerwca do sierpnia. Owoc — gładka rozłupka, podłużnie kanciasta, brunatna, długości 1,5—2 mm.

Cała roślina ma silny charakterystyczny zapach cytrynowy. Podobny zapach ma odmiana cytrynowa kocimiętki właściwe! — Nepeta cataria L. v. cit-riodora Balb., jest on jednak słabszy i mniej przyjemny. Ko-cimiętka różni się od melisy lekarskiej tym, że jest cała silniej owłosiona, liście ma sercowato-trójkątnie-jajowate; blaszka liściowa z wierzchu zielona, spodem szarawa, brzeg blaszki liściowej grubo karbowano-pił-kowany. Kwiaty ułożone są również w niby-okółkach, lecz gęściej skupione wokoło łodygi.

Owoc (rozłupka) składa się z czterech brunatnych, gładkich, jajowatych niełupek. W handlu zielarskim często spotyka się surowiec melisy omyłkowo zanieczyszczony surowcem kocimiętki. Melisa jest rośliną wybitnie miododajną.

Surowiec. Surowcem leczniczym są ususzone liście melisy lekarskiej — Fol. Melissae FP III. Blaszki liściowe są pomarszczone, wyraźnie owłosione. Smak gorzkawy, zapach — zwłaszcza po roztarciu — przyjemny, cytrynowy. Głównym składnikiem czynnym surowca jest olejek melisowy — Oleum Melissae, którego powinno być co najmniej 0,1%, głównym zaś składnikiem olejku jest linalol. Poza olejkiem liście melisy zawierają około 4% garbników oraz gorycze, związki żywicowe i inne. Surowiec nie może mieć żadnych zanieczyszczeń i obcych domieszek, jak np. liści kocimiętki. Wilgotność — najwyżej 12%. Zapotrzebowanie bardzo duże. Surowiec dla olejkami stanowi świeże lub ususzone ziele melisy — Hba Melissae sprzątnięte w początkowym okresie zakwitania rośliny. Usu-