323

323

się znakiem ± (plus-minus) i oznacza ogólnym symbolem IT tolerancji normalnej (wymiarów liniowych) również z symbolem cyfrowym klasy dokładności.

Odchyłki wymiarów swobodnych tolerowanych symetrycznie można oznaczyć symbolem tolerancji zaokrąglonej (warsztatowej), np. h 12; H 12;

Odchyłki wszystkich wymiarów liniowych bez indywidualnie podanych tolerancji można podać w formie ogólnego zapisu odchyłek zaokrąglonych (warsztatowych), ale wtedy każdy symbol zapisu musi być poprzedzony

,    ..... _v    ,    t2

odpowiednio    znakiem + (plus) lub —    (minus), np. —1₂; +t₂;    ±    y

Jeżeli na rysunku nie podano indywidualnych odchyłek kątów, ścięć krawędzi i promieni zaokrągleń, to również nie podaje się zapisu ogólnego warsztatowych odchyłek granicznych. Ich wymiary swobodne są wówczas tolerowane symetrycznie odchyłkami zaokrąglonymi (warsztatowymi) z szeregu odpowiadającego klasom dokładności 12-16 dla kątów i wymiarów liniowych; pozostałe    liniowe wymiary    swobodne    są tolerowane    w jednej

z klas od 11    do 16.    Przy tolerowaniu    wymiarów    swobodnych    w    klasie    17

również kąty, ścięcia krawędzi i promienie zaokrągleń są tolerowane odchyłkami zaokrąglonymi (warsztatowymi) z szeregu odpowiadającego tej samej klasie.

W przypadku gdy na rysunku zaznaczono indywidualne odchyłki graniczne kątów, ścięć krawędzi i promieni zaokrągleń lub gdy wymiary swobodne tych elementów powinny być tolerowane jednogranicznie, to odchyłki graniczne tych wymiarów swobodnych należy opisać w wymaganiach technicznych przez umieszczenie dodatkowej uwagi.

Pasowanie powstaje w wyniku połączenia dwóch współdziałających części o jednakowym wymiarze nominalnym. Określa ono charakter współpracy między wałkiem (powierzchnią zewnętrzną) a otworem (powierzchnią wewnętrzną) i zależy od wymiarów kojarzonych części przed połączeniem.

Odchyłki graniczne powierzchni tworzących pasowanie są z reguły odchyłkami normalnymi (znormalizowanymi), które zapisuje się za pomocą znanych już symboli (rys. 8.1, 8.3). Na rysunku zestawieniowym, montażowym itp. odchyłki graniczne liniowych wymiarów elementów tworzących pasowanie należy podać w postaci ułamka (zwykłego) bezpośrednio za wspólnym wymiarem nominalnym, przy czym w liczniku umieszcza się zawsze symbol tolerancji wymiaru wewnętrznego (otworu), a w mianowniku symbol tolerancji wymiaru zewnętrznego wałka (rys. 8.13a, b).

W nielicznych przypadkach, gdy układ pasować ISO nie zapewnia osiągnięcia wymaganych luzów lub wcisków między współdziałającymi częś-