32 [1600x1200]

L Mechanizmy dziedziczenia

Łysienie jest cechą związaną z płcią, którą warunkuje allel dominujący. Ujawnia się ono w obecności męskich hormonów płciowych.

Izolacja i oczyszczanie DNA to kluczowy etap większości procedur stosowanych w badaniach materiału genetycznego.

■ Znajomość ludzkich genów DNA człowieka składa się z ponad 3 miliardów par nukletydów. Przypuszcza się, że materiał genetyczny zawiera około 30 tysięcy genów. Znamy już położenie wielu z nich. Wiedzę tę wykorzystuje się głównie w medycynie. Umiejscowienie poszczególnych genów w chromosomach oraz kolejność nukleotydów w danym odcinku DNA pozwala naukowcom na opracowanie technik naprawczych materiału genetycznego. Analiza DNA umożliwia zdiagnozowanie wielu chorób uwarunkowanych genetycznie, a także określenie skłonności do zapadania na różne choroby, na przykład na niektóre nowotwory. Uzyskane wiadomości ułatwiąją opracowanie optymalnej dla pacjenta metody leczenia, w tym dopasowanie odpowiednich leków czy diety.

Czy wiesz, że...

Analiza materiału genetycznego ma zastosowanie w wypadku określania pokrewieństwa. Badania DNA matki, dziecka i ojca pozwalają na 100% wykluczenie ojcostwa. Jednak nie dają takiej gwarancji w przypadku potwierdzę-■ nia, czy dany mężczyzna jest ojcem dziecka.

Znajomość ludzkiego DNA jest wykorzystywana także w kryminalistyce. DNA z pozostawionych na miejscu przestępstwa włosów, naskórka, krwi czy śliny porównuje się z materiałem genetycznym podejrzanych. To niezwykle skuteczna metoda, ponieważ sekwencja nukleotydów w DNA każdego człowieka jest inna. Wyjątek stanowią bliźnięta jednojajowe, które w momencie narodzin mają identyczne geny.

■ Ćwiczenia

1. Określ czynnik decydujący o pici człowieka.

2. Wymień przykłady genów znajdujących się w chromosomie X.

3. Napisz, co to są cechy sprzężone z płcią i jak się je dziedziczy.

4. Wyjaśnij, dlaczego mężczyźni częścięj cierpią na choroby sprzężone z płcią niż kobiety.

5. Omów korzyści wynikające z coraz dokładniejszej znajomości ludzkich genów.