33 [1600x1200]

Podsumowanie

Rozdział I Mechanizmy dziedziczenia

■    Różnorodność biologiczna to rozmaitość :'-jrm życia występujących na Ziemi. Można wyróżnić trzy jej rodzaje:

•    różnorodność genetyczną,

•    różnorodność gatunkową,

•    różnorodność ekosystemów.

■    Dziedziczność to przekazywanie potomstwu cech rodziców, natomiast zmienność .znaczą pojawianie się różnic między osobnikami jednego gatunku. Badaniem dziedziczności i zmienności organizmów zajmuje się genetyka.

■    Cechy organizmów można podzielić na dziedziczne i niedziedziczne. Cechy dziedziczne są przekazywane potomstwu. Cechy niedziedziczne nabywa się pod wpływem czynników środowiska i nie przekazuje się ich potomstwu.

■    Cechy organizmu są zapisane w materiale genetycznym znajdującym się w jądrze siomórkowym. Materiał genetyczny to kwas deoksyrybonukleinowy - DNA, zło-: sny z nukleotydów. Każdy z nukleotydów składa się z:

•    cukru - deoksyrybozy,

•    reszty kwasu fosforowego,

•    zasady azotowej.

■V każdym nukleotydzie występuje jedna : czterech zasad azotowych: adenina, cyto-zyna, guanina lub tymina.

■    Cząsteczka DNA ma postać podwójnej helisy - dwóch spiralnie skręconych nici połączonych w oparciu o komplementamość zasad - adenina z jednej nici łączy się z tyminą z drugiej nici, podobnie cytozyna łączy się z guaniną. Postać DNA nawiniętego na białka to chromatyna. Ze ściśle zwiniętej chromatyny wyodrębniają się chromosomy.

■    W procesie powstawania białek ważną funkcję pełnią kwasy rybonukleinowe - RNA. Od DNA różnią się tym, że w ich skład wchodzi cukier - ryboza, a w miejscu tyminy występuje uracyl. Komórka wytwarza różne rodzaje RNA:

•    mRNA - przenosi informacje o kolejności aminokwasów z jądra do cytoplazmy,

•    tRNA - dostarcza aminokwasy do miejsca syntezy białek.

■    Kod genetyczny to sposób zapisu informacji o budowie białek. Trzy sąsiadujące nukleotydy tworzą kodon, oznaczający jeden aminokwas. Fragment DNA zawierający informację o budowie określonego fragmentu białka to gen. Jego kopia w postaci mRNA łączy się w cytoplazmie z rybosomem. Na rybosomie do mRNA przyłączają się cząsteczki tRNA niosące aminokwasy, wchodzące w skład danego białka. Każda cząsteczka tRNA rozpoznaje właściwy dla siebie kodon na mRNA.

Cecha	jednostka budulcowa	Zasady azotowe wchodzące w skład nukleotydów	Cukier wchodzący w skład nukleotydów	Liczba nici
DNA	nukleotyd	adenina, guanina, cytozyna, tymina	deoksyryboza	dwie
RNA	nukleotyd	adenina, guanina, cytozyna, uracyl	ryboza	jedna

33