40 41 2

zadłowymi z wyżej i niżej położonym trzonem kręgu. Odżywianie krążków między kręgowych nie odbywa się poprzez naczynia krwionośne, lecz na zasadzie „gąbki".

W pozycji odciążającej, na przykład podczas leżenia na plecach, krążek międzykręgowy zasysa się na zasadzie zjawiska dyfuzji, a przy obciążeniu oddaje płyn z powrotem na zewnątrz — to właśnie dlatego rano jesteśmy wyżsi niż wieczorem. Fakt, że starsi ludzie maleją i jednocześnie pogarsza się elastyczność ich kręgosłupa można wytłumaczyć zmniejszoną zdolnością krążków międzykręgowych do wypełniania się wodą. Ulegają one wysuszaniu i przez to spłaszczają się.

Krążki międzykręgowe dzięki swej specyficznej budowie, którą obrazowo można porównać do poduszki, amortyzują występujące obciążenia. Symetryczne, osiowo działające siły stłaczają równomiernie krążek międzykręgowy, co przy zachowanym położeniu centralnym powoduje nieznaczne, boczne wychylenie się pierścienia włóknistego i jądra. Jeśli działają jednak siły jednostronne, to w obrębie krążka międzykręgowe-go powstają różne napięcia ściskające i naprężające, na przykład podczas schylania się do przodu zbliżają się do siebie przednie części trzonów kręgów, co powoduje nacisk na przednią tkankę krążka międzykręgowego. Jądro ma tendencję do przesuwania się w kierunku struktury nieobciążonej — spróbuje ono przesunąć się do tyłu. W zdrowym, prawidłowym krążku międzykręgowym tylne struktury pierścienia na zasadzie samoregulacji i reakcji na ruch obciążający ulegną naprężeniom, które utrzymają jądro w jego pozycji centralnej. Badania udowodniły, że cebulowate struktury pierścienia włóknistego już od 20 roku życia ulegają zmianom degenera-cyjnym, które polegają na naderwaniu części pierścienia, a to powoduje, że jądro nie może zachować pozycji centralnej w obrębie krążka międzykręgowego. Zmienia położenie w zależności od naszego ruchu. W sytuacji ekstremalnej może ono przedostać się do kanału kręgowego i spowodować wypadnięcie krążka międzykręgowego.

Mięśnie p,isvvvny aparat ruchowy z kręgosłupem jako organem osiowym zbudowany jest z kości, chrząstek i tkanki łącznej. Nie może on samodzielnie utrzymywać swojej pozycji lub jej zmieniać. Dopiero mięśnie, które można tu porównać do elastycznych, napiętych lin przy maszcie, umożliwiają prawidłową stabilizację i ruchy ciała.

Skoncentrujemy się na opisach tych grup mięśniowych, które mają bezpośredni wpływ na utrzymanie kręgosłupa i będą brane pod uwagę w części praktycznej zatytułowanej „Program nauki

ćwiczeń".

Mięśnie obręczy miednicy i kończyn dolnych

Mięśnie pośladków mają za zadanie prostować miednicę (przez skręcenie jej do tyłu), stabilizować ją podczas chodzenia, skręcania ud na zewnątrz i odwodzenia nóg.

Mięśnie pośladków

1.    M. glutaeus maximus

2.    M. glutaeus medius

3.    M. pirijornus

4.    M. glutaeus minimus

41