396,397

396

Teorie liiiiallM

Krytyka mizogi-nii Freuda

Ustawa o Prawach Obywatelskich

Frakcja liberalna feminizmu socjopolitycz-nego

Frakcja

radykalna

Sexual Politics

rykańskich środowiskach kobiecych i była szeroko komentowujnt, | jako jedna z pierwszych podejmowała między innymi także I u1 hIm Freuda. W latach sześćdziesiątych zaczęły się również ukazywm ar(f nikarki i pisarki Glorii Steinem, w których dokonywała grimtowin reotypów kobiecości i krytyki przekonań dotyczących tożsami uh I W że dotychczasowych poglądów na rolę kobiet w rodzinie i w Npolpfl tę wzrastającą falę zainteresowania problematyką kobiecą wph nyljj częstsze kampanie na rzecz praw człowieka i zniesienia mgraB" W 1964 roku Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił Ustawę 0 |V watelskich, której 7. poprawka głosiła zakaz dyskryminacji ze we lędtfl sę, kolor skóry, przekonania religijne oraz przynależność narin li iwtB wątphwie najbardziej spektakularne osiągnięcie „drugiej fali” Icinlf W Stanach Zjednoczonych bardzo szybko zarysował się jednuf dział na dwie frakcje feminizmu socjopolitycznego - liberalną I r ministki liberalne tworzyły tak zwane grupy praw kobiet, z któi yt lt sza zapewne była National Organization for Women (NOW), 1MB roku przez wspomnianą Betty Friedan, skupiająca głównie hlałf | średniej, o liberalnych poglądach politycznych, aktywne zawOB domagała się równych szans dla kobiet i mężczyzn w edukacji I gtf zrównania praw obywatelskich. Główną formą aktywności nniU| | ło wywieranie nacisków prawnych i społecznych na rozmaite ini(| blicznego. Pod koniec lat sześćdziesiątych zaczęły natomiast dud głosu feministki radykalne, tworzące tak zwane grupy wyzwoli ni z pierwszych grup tego rodzaju zorganizowała się w 1968 roku I Atkinson, a jej działania miały na celu głównie poszerzenie dwf na temat mechanizmów opresywności struktur społecznych uruM liżę przejawów patriarchalizmu i dominacji męskiej we wnzygB" życia. Feminstki radykalne, które bardzo szybko uzurpow.il v uf nych prawdziwych, przejawiały na ogół poglądy lewicowe i żą agresywnością wobec mężczyzn. Zgodnie ze swoim pr/ydojl uciekał się w naciskach na zmianę obyczajowości do bardzo rmł zań, zaś nazwy poszczególnych ugrupowań (na przykład Won Tcrrorist Conspiracy from Heli - WITCFI, czy Rcdstokingo) | same za siebie. Od 1969 roku Atkinson zaczęła domagać się glę' lityki płci i mocniejszej krytyki przejawów seksizmu w życiu s|g W 1970 roku Kate Millctt (ur. 1934) opublikowała książkę ir alPolitics'*, która stała się jedną z najważniejszych publikni ji dru(

K. Millctt, Sexuat Politics, New York 11)70. Zob. też trap,nu 1 u w prtttl^B ski: Teoria polityki płciowej, | w:) Nikt nie rodzi sif kobietą, wybór, limu , Wf posł.J. Jasińska, Warszawa rg8a. Warto przypomnieć, ie również w 1 •>n g blikownna w Londynie słynna książka pisarki australijskiej (iemuilll# (| nueh, także podejmująca problematykę mi/ogiuil jako zjawiska knlluif^ uwapę na różne przejawy opresji kobiet.

I-O

pojęcie polityki na rozmaite sposoby sprawowania władzy i róż-(jłiniinacji wżyciu społecznym,Miłlett podjęła się tutaj wnikliwej ana-| npiesji kobiet w społeczeństwie seksistowskim, zarówno w sferze (Ilu j, jak i w prywatnej. Przyczyny tej opresji dostrzegała przede wszyst-■lliie patriarchalnym, określającym relację między płcią biologiczną BWą, wykazywała także polityczne uwarunkowania ról płciowych oraz ■tuta lian izmy władzy wpisane w relacje mężczyzna — kobieta. Książka ■tKCMiir jedną z najbardziej wnikliwych analiz ideologii patriarcłialnej łjt przemocy płciowej. Podobne wątki poruszała pochodząca z tego sa-I 'ln/ci tics ofSex autorstwa Shulamith Firestone. Autorka analizowała rr.ji i dyskryminacji kobiet, a przyczyn tego doszukiwała się zarów-■fcow.mym biologicznie rozróżnianiu ról płciowych, zdeterminowa-■prokteacyjnymi,jak i w podziałach utrwalonych kulturowo - na przy-■liil y> znym kojarzeniu nauk ścisłych z mężczyznami, a humanistycz-■Imiiii. Jednym z najważniejszych przesłań płynących z książek Millett pyli ■ przekonanie, że sfera prywatności również podlega naciskom po-■Ivimh formuły „prywatność jest polityczna” (zaczerpnięte z Sexual Po-pjru/ „i >s< ibiste jest poUtyczne” (wzięte z kolei z tytułu pracy Carol Ha-l|^ sztandarowymi hasłami radykalnych odmian feminizmu w latach mych Zarówno Millett, Hanisch, jak i Pat Mainardi - autorka arty-Tllr wymownym tytułem: The Politics of Housekeeping (Polityka prac a także wiele innych przedstawicielek tego odłamu feminizmu od ^■demd/icsiątych zwracało uwagę na to, że osobiste problemy mają pyny społeczne i że domagają się rozwiązań politycznych. Dowo-m§ż, Iż korzeni dominacji mężczyzn w sferze publicznej należy szuflowymi jako miniaturze relacji społecznych.Tu bowiem utrwala się ■feriom,mic o uprzywilejowanej roli mężczyzny (dające się dostrzec ^■U.‘jiu li matki - synowie i matki - córki) i tutaj rozpoczyna się do-ppld Mm i i imi, przenoszona następnie w sferę publiczną, dni .inań „drugiej fali” ruchu feministycznego było niebagatelne.

■ I....... rezygnowały z uniwersalistycznej perspektywy, która zdo-

i iiilę" feminizmu. O ile w „pierwszej fali”różnice płci zosta-

«|.....i...........    - dominował bowiem postulat równości kobiet

1 tyle w dc ikc maniach „drugiej fali” na plan pierwszy wychodzić za-%Wu i", ni. \ kobieta przestała być określana w relacji do mężczy-, uniwersalnej), ale ze względu na swoją wartość, swoje cechy fetąd możliwości rozwoju. Bez względu na przynależność do ugru-wi li i / i i .nlyk.ilnycli działaczki feministyczne - zwłaszcza amery-iinjoi I kie i francuskie - przyczyniły się wydatnie do pogłę-

Role płciowe

Żródta dyskryminacji kobiet

Upolityczniona

sfera

prywatności

Źródła męskiej dominacji

Perspektywa

różnicy

IliP, t'h* l\>'iomil ii 1’oli/inil, | w: | The R<1<I11<1I TherapRt, inl. I Agel, New York

■pil tiul ISi/Itln »/ I Itimchifwy, |w:| Snterhood n l’nwri/ii/1 hi /I ii toiny \ uf liii/ Iftdi l.ihmition Movement, red Ił Mnrguii, Nrw York 11)70.