687

ra namagnesowania, /godnie z regułę Lenza. jest przeciwny do wektora natężenia pola zewnętrznego.

Do diamagnetyków należy wszystkie ga/y szlachetne, niektóre metale (np. cynk, złoto), niektóre niemetale <np. krzem, fosfor) oraz wiele związków organicznych.

Paramagnetyzm. Zjawisko to występuje w ciałach, których atomy lub c/ąstecz-ki maj* momenty magnetyczne różne od zera. które jednak, na skutek chaotycznego ustawienia w przestrzeni, wzajemnie się kompensują Pod wpływem zewnętrznego pola magnetycznego następuje orientacja momentów magnetycznych wzdłuż kierunku pr/yłożonego poła i ciało ulega namagnesowaniu. Do paramagnetyków należ.* na przykład: glin, tlen. powietrze.

Ferromagnetyzm. W fenromagnetykach występują tak zwane domeny, czyli elementarne obszary przestrzenne samorzutnego uporządkowania momentów magnetycznych atomów, w których występuje silne, lokalne pole magnetyczne. W ciele makroskopowym, jeśli nie występuje pole magnetyczne zewnętrzne, pola domen kompensują się wzajemnie. Pód wpływem pola zewnętrznego następuje silne namagnesowanie. Właściwości ferromagnetyczne wykazują na przykład: żelazo, nikiel. kobalt.

21.1.4.2. Właściwości magnetyczne substancji biologicznych

Większość cząsteczek organicznych ma właściwości diamagnetyrzne. czyli zarówno na powłokach wewnętrznych, jak i walencyjnych spiny elektronowe są sparowane. Jednakże w toku powstawania wiązań lub krótko po ich rozerwaniu na skutek zadziałania jakiegoś czynnika zewnętrznego powitają tzw. wolne rodniki (patrz rozdział 23.10), które mają mesparowane elektrony. Obecność wolnych rodników przejawia się elektronowym paramagnetyzmem.

Wolne rodniki powstają w widu procesach metabolicznych zachodzących w żywych komórkach. Mechanizmy wolnorodnikowe odgrywają również rolę na przykład w:

-    kancerogenezie

-    radiobiologii (radioli/ie wody. białek, kwasów nukleinowych)

-    niektórych reakcjach enzymatycznych.

Źródłem właściwości magnetycznych organizmów żywych, oprócz niesparowa-nych elektronów, są również Jądra atomowe izotopów niektórych pierw iastków, na przykład: 'H. ^,JC. ^,5N. ^,łP. które, wirując wokół swych osi. stanowią mikroma-gnexy.

21.1.4.3. Zjawisko rezonansu magnetycznego

W zewnętrznym, stały m polu magnetycznym o indukcji B wektor momentu magnetycznego p cząstki naładowanej (na przykład elektronu) wykonuje precesję wokół wektora fi. analogicznie jak oś bąka-zabawki w polu grawitacyjnym (ryc. 21.13).

687