703

22.2.2. Radionuklidy naturalne

Radionuklidy te znajdują się w rozproszeniu w atmosferze i w skorupie ziemskiej i wTaz z promieniowaniem kosmicznym tworzą naturalne pole promieniowania jądrowego.

Z kosmosu dociera do nas głównie wysokoenergetyczne promieniowanie neutronowe i protonowe. Promieniowanie to. wchodzące w reakcje z jądrami atomów obecnych w atmosferze ziemskiej, powoduje powstawanie tak zwanych radionuklidów kosmicznych: ^łH. ^ł,>Bc. ²²Na. ²⁴Na. ^,4C. Najważniejsze z wymienionych radionuklidów to ^-promieniotwórcze nuklidy ’H i ^,4C. Dostają się one do organizmu człowieka z wodą. wdychanym powietrzem, pokarmami roślinnymi i zwierzęcymi.

W skorupie ziemskiej występują pierwiastki, które w wyniku zachodzących w ich jądrach przemian wysyłają promieniowanie. Może to być zarówno emisja cząstek, jak i towarzysząca im emisja energii w postaci kwantów promieniowania gamma

Ze w/ględu na poziom promieniowania interesuje nas głównie naturalny szereg promieniotwórczy uranu ²*U. W szeregu tym występuje ^:>Ra. który jest źródłem gazu szlachetnego - radonu ²²²Rn. Jądra radonu wraz z jądrami pochodnymi są źródłem promieniowania alfa. beta i gamma.

Poza tym występują w skorupie ziemskiej produkty rozpadu toru ^2,2Th oraz radioaktywny potas

Tabela 22.1

Koncentracja radionuklidów w minerałach

Minerał	Aktywność (Bąfcg)
		"Th	“X
Granit	59	81	999
Bazalt	II	II	241
WapM	29	7	89
Piaskowiec	19	II	370
Gleba	10-50	7-50	100-700
Węgiel kamienny	2-140	7-110	37-760
Fosfory!)	390-1500	25-30	200-230

W tabeli 22.1 podano koncentracje naturalnych radionuklidów w skałach. Jak widać z tabeli, wartości akty wności tych radionuklidów nie są duże. Problem zagrożenia radiacyjnego powstaje wtedy, gdy zostają one sztucznie zagęszczone w otoczeniu człowieka. Takie zagęszczenie występuje w niektórych odpadach przemysłowych i w materiałach budowlanych (tab. 22.2. ryc. 22.5).

Wykorzystanie odpadów przemysłowych w postaci materiałów budowlanych sprawia, że zagęszczone radionuklidy trafiają w najbliższe otoczenie człowieka Jednocześnie najbardziej lotne frakcje popiołów wydostają się z. kominów (pyły o średnicy 10 pm) i są wdychane przez ludzi i zwierzęta, a ponieważ osiadają na roślinach - także spożywane.

703