Bez nazwy'

EDUKACJA REGIONALNA

własnych korzeni kulturowych, a prze2 to poczucie własnej tożsamości kulturowe) i narodowej*³.

Zatem jednym z zasadniczych celów edukacji regionalnej jest ukształtowanie w młodych Jednostkach poczucia własnej tożsamości regionalnej jako postawy zaangażowania się w funkcjonowanie własnego środowiska oraz autentycznego otwarcia się na Inne społeczności 1 kultury. Edukacja regionalna, będąc składową całego procesu edukacyjnego, czy szerzej wychowawczego, uia do spełnienia tę samą istot- I ną funkcję, co cały proces wychowania - zapewnienie ciągłości kulturowej grupy,

' wśpórńb^spółecznóści. spółeweilstwa wreszcie. O ważkim zadaniu-edukacji-re- •-* gionalnej można mówić przez analogię do refleksji nad kształtowaniem się wyższych emocji, zwanych uczuciami: nic pokochasz w pełni nikogo, jeśli naj pierw nie pokochasz samego siebie. Jest zatem edukacja regionalna procesem kształtowania nie tylko poczucia własnej odrębności, lecz nade wszystko postawy otwartości i toleran-<Ji*\ Tak patrząc na cele i zadania edukacji regionalnej możemy wyraźnie dostrzec ich Istotność wobec specyfiki 1 złożoności otaczającej nas rzeczywistości współczesnej ł formułując co do niej perspektywiczne prognozy.

W dokumencie Jako cel edukacji regionalnej w procesie dydaktyczno-wychowawczym określono .ukształtowanie w uczniach poczucia własnej tożsamości re-gionalnejjako postawy- zaangażowania się w funkcjonowanie własnego środowiska i autentycznego otwarcia się na inne społeczności i kultury^-*.

Zgodnie z metodycznymi regułami ten ogólny cel został uszczegółowiony; 2a- i tern w procesie edukacji regionalnej sugeruje się następujące cele szczegółowe:

„1. Wyposażenie ucznia w zasób podstawowej wiedzy o własnym regionie, Jest ona j

bowiem podstawą akceptacji rodzimego dziedzictwa kulturowego. Dotyczy to wszystkich elementów konstytuujących pojęcie regionu: geograficznego, społecznego i kulturowego; 2. Wydobycie w całym procesie edukacji wielorakich wartości tkwiących wc własnym regionie. Wszystkie bowiem elementy kształtujące pojęcie regionu: kultura, społeczność, terytorium, są nośnikami wartości; 3. Przygotowanie ucznia do identyfikacji z tymi wartościami. Nic może to być jednak proces narzucania na ^{1 2}

siłę. Przekaz wiedzy, wydobycie wartości to propozycje systemu wartości, które miody człowiek może zaakceptować, dokonując własnej Identyfikacji. Dlatego też wartości własnego środowiska należy traktować niejako dctcrminlzin, ale Jako propozycję, na podstawie której człowiek kształtuje własną hierarchię wartości; 4. Kształtowanie uw. tożsamości pluralistycznej. Jej Istota polega na tym, że młody człowiek, poznając siebie i własne zakorzenienie w bliskiej sobie społeczności, kulturze l terytorium. uczy się trafniej odczytywać I interpretować zachowanie innych, uczy się również szanować ich odmienność"². Obszerne przytoczenie celów szczegółowych za oficjalnym-dokumentem, ale 1 zgodnie 2 i ClTpirć żeńtaęjąp rzeź jed n ego' i człon'-' ków zespołu - Henryka Skorowskiego^6Tma swoje istotne uzasadnienie. Na pozór bardzo podobnie prezentuje te cele inny członek tego samego zespołu - Zygmunt Klodnicki. Opisuje on bowiem, żc główny cel edukacji regionalnej winien być realizowany poprzez: .1. Wyposażenie ucznia w zasób wiedzy o własnym regionie (okolicy) w powiązaniu z szerszą rzeczywistością narodową, państwową, a nawet międzynarodową (...] Istotnym elementem wiedzy, w którą powinien być wyposa żony uczeń, jest tradycja; 2. Wydobycie w procesie edukacji wielorakich wartości tkwiących we własnym regionie w kontekście wartości narodowych, państwowych i ogólnoludzkich [...} Chodzi tu o wydobycie wartości tak zwanego etosu (stylu życia) wspólnoty. Podobnie wydobywać należy całą sferę wartości, których nośni-kiemjest kultura regionalna; 3. Wprowadzanie uczniu w świat wartości środowiska; 4. Kształtowanie tzw. świadomości pluralistycznej [...] Kształtowanie poczucia własnej tożsamości niejako postawę separacji, ale fundamentu tworzenia postaw otwartych, liberalnych, tolerancyjnych, nastawionych na pluralizm różnych ludzkich kultur i Ich zrozumienie"'⁵³ ⁴. Do dostrzeżenia także Istotnej różnicy warto dopowiedzieć deklarację terminologiczną Z. Kłodnickiego ujmującego dziedzictwo kulturowe Jako kulturę tradycyjną, tę, która w większym stopniu rachowała się na wsi aniżeli w środowisku miejskim. Wyraźnie to zresztą podkreśla także i w innym miejscu. proponując uznać za zasadne, iż dziedzictwo kulturowe odnosi się do tzw. kultury tradycyjnej, .a więc głównie ludowej I-..] cechą bowiem charakterystyczną

*® H. Skorowiki, op.<it., i. 19.

P. PetofcowłU. ktgknałn* touarzyt-M bilcurj.... Ciechanów 2000, t. 41.

“ Por. Z. KlodnJckl. DtittLutw kultorotrt v kulaltmlu ogoinym. Iw.] HW MfrSlcutna. Kontjnuatjc (miana, Łódzkie Studia Etnograficzni-. L XXXVII. ŁódZ 199C. *. 119, H. S korowi U. op.de. ». 21; J. takie OcrfuAstp rapOKabu)..., t. 17.

_•_'_|

** O utukacii Trpmahu)... u 17; takie Eiuiafr ttpendna. DUtdikiue kultur jut a> tnfarvurvanq bJoU, icd. S. bednarek. Wrocław 1999.

*’ Por. m.ln H. S korowi ki. op.de, ». 21.

Por. Z. Kjodnlckl. ErzućzMuo ku/omsnr.... s. 116