CCF20091008079

momentu przyłożenia danego obciążenia. Odczyty te są niezbędne do wykreślenia krzywej konsolidacji.

Badania ściśliwości gruntu są konieczne przy rozpatrywaniu zachowania się jj gruntu po obciążeniu go budowlami, zwłaszcza przy obliczaniu wielkości osiada-' • _ nia oraz przy określaniu dopuszczalnych obciążeń wywieranych na dany grunt.

2. Sprzęt pomocniczy

1.    Edoraetr (ryć. 56) z pełnym wyposażeniem.

2.    Dwudzielny pierścień tnący.

3.    Nóż.

4.    Suwmiarka.

5.    Bibuła filtracyjna.

6.    Krążek metalowy ze stali z równolegle oszlifowanymi płaszczyznami — do cechowania edo-metru (tzw. próbka zastępcza).

3. Przebieg oznaczania edometrycznych modułów ściśliwości

3.1. Sprawdzanie odkształceń własnych edoinetru

1.    Do pierścienia edometru, między dwoma sączkami z bibuły filtracyjnej zwilżonej wodą, wkłada się krążek metalowy (próbkę zastępczą) i umieszcza w edomelrze.

2.    Na górną powierzchnię krążka ustawia się górny filtr edometru, na nim w specjalnym zagłębieniu kulkę przekaźnikową i ramę.

3.    Ustawia się czujnik edometru, notując jego wskazania pierwotne. Jeśli edo-metr ma dwa czujniki, do obliczeń wykorzystuje się średnią uzyskaną z ich wskazań.

4.    Próbkę zastępczą obciąża się poprzez ramę stopniami: 12,5, 25, 50, 100, 200 400 kPa, notując wskazania czujnika po każdym stopniu obciążenia. Przez odjęcie od końcowego odczytu (przy danym obciążeniu) odczytu sprzed przyłożenia tego obciążenia (a więc końcowego odczytu przy poprzednim stopniu obciążenia) otrzymuje się tzw. odkształcenie własne edometru (Ah_c). Badanie to przeprowadza się analogicznie odciążając próbkę. PN-88/B-04481 zaleca sprawdzenie odkształceń własnych edometrów przed i po badaniu każdej próbki.

5.    Praktycznie odkształcenia własne edometru powinny być kontrolowane nie rzadziej niż co 10 wykonanych na nim badań ściśliwości gruntu.

3.2. Wykonanie oznaczenia

1. W przypadku badania gruntu o nienaruszonej strukturze wycina się z niego za pomocą pierścienia dwudzielnego, z wmontowanym w środku wycechowanym pierścieniem edomctrycznym, próbkę gruntu i po odjęciu obu części pierścienia tnącego wyrównuje się powierzchnię gruntu równo z brzegami pierścienia edomc-trycznego, prowadząc”nóż zawsze od środka pierścienia do jego krawędzi. Pierścień edometryczny na ogół ma wysokość 20 mm. PN-88/B-04481 stawia następujące wymagania co do wielkości badanych próbek: próbki powinny mieć przed badaniem średnicę większą niż 50 .mm, a stosunek wysokości próbki do jej średnicy powinien mieścić się w granicach 3-4.

2. W przypadku badania gruntu o strukturze naruszonej wykonaną z niego pastę o odpowiedniej wilgotności umieszcza się bezpośrednio wpierśęjeniu edo-metru.

3-Waży się pierścień edometru z gruntem, notując wyniki na formularzu (zał. na końcu), jednocześnie bierze się 2 próbki do oznaczania wilgotności.

4.    Na dolnym filtrze edometru umieszcza się zwilżony sączek zjńbuły filtracyjnej, na nim stawia się pierścień z gruntem, przykrywając górną powierzchnię gruntu również zwilżonym sączkiem z bibuły filtracyjnej. Sączki powinny mieć średnicę o 1 mm mniejszą od średnicy próbki.

5.    Na pierścień nakłada się oprawkę edometru oraz górny filtr. Oprawkę umocowuje się dokładnie śrubami.

6.    Na oprawkę i górny filtr nakłada się gumową osłonę, chroniąc próbkę przed wysychaniem’.

7.    Ustąwja się czujnik (czujniki), stawiając jego nóżkę na specjalnej podstawce opartej o filtr górny poprzez kulkę przekaźnikową i trzpień. Czujnik będzie rejestrował zmiany wysokości próbki.

8.    Zaciska się śrubę dociskową trzpienia.

9.    Odczytuje się wskazanie czujnika, przyjmując ten odczyt za zerowy (przy obciążeniu 0). Najwygodniej jest tak ustawić czujnik, aby jego odczyt początkowy (zerowy) wahał się w granicach 8-9^_Odczyt zapisuje się na formularzu. W przypadku dwóch czujników zapisuje się dwa równoległe odczyty.

10.    Na trzpień nakłada się ramę obciążającą z wieszakiem, uzyskując w ten sposób obciążenie 12,5 kPa.

11.    O.dkręca się śrubę dociskową trzpienia i .notuje odczyty na czujniku (czujnikach) po upływie ńaśtępujących czasów: 1, 2, 5, 15 i 30 minut, 1, 2, 4, 6 i 24 godzin, a następnie co 24 godziny, aż do chwili osiągnięcia umownej stabilizacji osiadań. Za umowną stabilizację osiadań przyjmuje się taki moment, gdy zmiana wysokości próbki nie przekroczyła 0,001 mm w ciągu 1-4 godzin — dla gruntów mało spoistych i średnio spoistych oraz zwięzło spoistych, oraz 4-24 godzin — dla gruntów bardzo spoistych i organicznych.

12.    Po osiągnięciu stabilizacji osiadań przy danym stopniu obciążenia przykłada się następne obciążenie, zwykle dwukrotnie wyższe (na ogół obciąża się próbki kolejno stopniami: 12,5, 25, 50, 100, 200, 400 kPa). Przy każdym obciążeniu notuje się wskazania czujnika, jak przewidziano w pkt. 11. Różnica odczytów na

* Jeśli przeprowadza się badania ściśliwości próbki pod wodą, przed włożeniem jej do edometru napełnia się jego dolną część wodą, a następnie, po wioźeniu próbki, doprowadza się do niej wodę.

171