CCF20091008094

której następowało strącenie, a następnie przystąpić do rozpuszczania żelu znajdującego się na sączku aż do pojawienia się całkowicie bezbarwnego przesączu.

7.    Powstały roztwór humianu sodu po ochłodzeniu do temperatury pokojowej uzupełnia się wodą destylowaną do kreski w kolbie miarowej.

8.    Do oznaczenia zawartości węgla organicznego (C_org) pobiera się z kolby pipetą od 5 do 20 cm³ roztworu w zależności od intensywności zabarwienia i postępuje dalej tak jak w metodzie Tiurina (p. § 2.1-2.3).

Przy oznaczaniu zawartości C_org w roztworze humianu sodu masę naważki gruntu oblicza się następująco: w 25 cm³ wyciągu pobranego do wytrącenia kwasów huminowych znajduje się odpowiednio 1,25 g gruntu. Obecny tu humian sodu uzupełniony został do 100 cm³, tak że pobrane następnie z tej objętości 5 cm³ roztworu do analizy zawartości C_org odpowiada 0,0625 g gruntu.

7.6 Obliczanie wyników

Obliczanie zawartości węgla organicznego w wydzielonych kwasach huminowych i fulwowych przeprowadza się metodą Tiurina (p. § 2.1-2.3).

Zawartość C_org w kwasach fulwowych oblicza się z różnicy między ogólną zawartością węgla w wyciągu, a jego ilością w kwasach huminowych wg schematu:

f-org f ⁼ ^-org fłh ~ f-org h

gdzie:

Cor_g f — zawartość węgla organicznego w kwasach fulwowych w %,

Co,g fłh — zawartość węgla organicznego w sumie kwasów huminowych i fulwowych (wyciąg) w % (oznaczonego jak w § 7.4),

C_org h — zawartość węgla organicznego w kwasach huminowych w % (oznaczonego jak w § 7.5).

Wartość podaje się w % w stosunku do masy gruntu lub do ogólnej zawartości węgla w całym gruncie (p. § 2.1-2.3).

Oznaczenie C_org w gruncie pozostałym po wydzieleniu substancji próchnicz-nych przy użyciu mieszaniny Na4P₂0₇ i NaOH (w tym pochodzących z humin) oblicza się z różnicy między całkowitą zawartością węgla (p. § 2.2-2.3) a jego ilością oznaczoną w wyciągu (p. § 7.4).

7.7. Dane przykładowe

Dotychczasowe badania skupiały się na ustalaniu stosunku ilości kwasów huminowych i fulwowych dla różnych typów gleb i wnioskowaniu z ich wartości o właściwościach środowiska, w których się znajdują.

Z badań nad gruntami organicznymi można stwierdzić, że wraz ze wzrostem zawartości substancji organicznej (od namułów do torfów) na ogól w związkach próchnicznych następuje zmniejszenie zawartości kwasów huminowych i fulwowych w stosunku do huminów. Na przykład, w gruntach organicznych występujących w torfowiskach na NE od Białej Podlaskiej w namułach zawartość węgla organicznego pochodzącego z humin wynosi 4%, a z kwasów huminowych i fulwowych ok. 3,5%.

W torfach stwierdzono zależność stosunku ilości kwasów huminowych do fulwowych od stopnia rozkładu torfu (A. Stępień, 1993). W strefach powierzchniowych torfowisk okolic Kurowa (NW część Wyżyny Lubelskiej) w torfach słabo rozłożonych występuje przewaga zawartości węgla organicznego pochodzącego z kwasów huminowych nad węglem pochodzącym z kwasów fulwowych (odpowiednio 6,2 do 4,3%), a dla torfów średnio i dobrze rozłożonych obserwuje się przewagę zawartości węgla organicznego pochodzącego z kwasów fulwowych nad węglem pochodzącym z kwasów huminowych (odpowiednio 3,8 do 1,9%). Związane. to może być ze zmiennością warunków środowiska (silnymi wahaniami zwierciadła wód gruntowych w obrębie tej części torfowiska, jak również z silnym wpływem warunków atmosferycznych i mikrobiologicznych). Kwasy fiilwowe są (wg gleboznawców) uważane za „niedojrzałą” formę kwasów huminowych, a więc formę zmieniającą się wraz ze zwiększeniem się stopnia przeobrażenia substancji organicznej w procesie jej humifikacji. W wyniku tych procesów w strefach głębszych torfy średnio i dobrze rozłożone mają przewagę ilości węgla organicznego kwasów huminowych nad ilością węgla w kwasach fulwowych (odpowiednio 3,7 do 1,6%), a torfy słabo rozłożone więcej węgla organicznego kwasów fulwowych niż węgla kwasów huminowych (odpowiednio 3,1 do 1,2%).

8. Kryteria wydzielania i podziału gruntów organicznych

Według polskich norm do gruntów organicznych zalicza się takie, które zawierają ponad 2% substancji organicznej. Podział gruntów organicznych według norm przedstawiono w rozdziale I. Jest on mało precyzyjny i ciągle trwają poszukiwania nowych. Podział gruntów organicznych stosowany w Akademii Rolniczej w Warszawie zaproponowany przez W. Wolskiego w 1988 r. (Embankment on Organie Soils, 1996) jest oparty na podstawie ich popielności (A_c). Wyróżnia się w nim:

1    — grunty niskopopielne (torfy), zawierające 0-25% popiołu;

2    — grunty średniopopielne (grunty torfowe), zawierające 25-50% popiołu;

3    — grunty wysokopopielne (muły), zawierające 50-80% popiołu;

Oznaczanie stopnia rozkładu    Oznaczanie na podstawie wykresu

wg skali von Pasta    Casagrande 'a

Ryc. 70. Podział gruntów organicznych według klasyfikacji francuskiej (wg J. Pcrina, 1974)

J

201