CCF20101021017

/a z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, „Dz. U.” 2004, Nr 64, p₀₂ >93.

iiak Z., Między rywalizacją a partnerstwem. Bariery współpracy władz publicz-lych z organizacjami pozarządowymi, W: Samoorganizacja społeczeństwa pol-kiego: trzeci sektor, red. Gliński P„ Lewenstein B„ Siciński A„ Wyd. Instytutu ilozofii i Socjologii PAN, Warszawa 2002, s. 99-120.

Julita Kożuch

Zakład Socjologii Gospodarki Instytut Socjologii UMCS

Psychospołeczne uwarunkowania postaw wobec osób niepełnosprawnych

Liczba ludności świata stale wzrasta, wydłuża się trwanie ludzkiego życia, a postęp cywilizacyjny sprawia, że osoby, które jeszcze do niedawna nie miałyby szans przeżycia, mogą nadal funkcjonować w społeczeństwie dzięki odkryciom współczesnej medycyny. Nie wszyscy jednak mogą w nim funkcjonować bez ograniczeń. Rozwój naukowy i techniczny nie zmniejsza ryzyka zachorowań czy nagłych wypadków, prowadzących często do niepełnosprawności. Ważnym zagadnieniem staje się więc problem miejsca ludzi niepełnosprawnych w życiu społecznym. Z danych statystycznych wynika, że stanowią oni ponad 10% ogółu ludności i ten udział stale rośnie¹. Dla rządów większości państw na świecie zjawisko niepełnosprawności okazuje się być wielkim wyzwaniem od strony polityki społecznej, ekonomii czy w końcu decyzji legislacyjnych. Opracowywane w poszczególnych krajach programy integracyjne mają przeciwdziałać takim negatywnym procesom, jak: dyskryminacja, izolacja, segregacja, czy marginalizacja, które czynią z niepełnosprawnych najliczniejszą mniejszościową grupę kulturową².

Zjawisko niepełnosprawności doczekało się licznych opracowań, ujmujących je z różnych punktów widzenia. Niektóre z tych publikacji podejmowały kwestię postaw wobec osób niepełnosprawnych. Ten wątek będzie przewijał się w niniejszym rozdziale. Warto na początek przytoczyć socjologiczną definicję postawy. Według S.Nowaka jest to ogół względnie trwałych, oceniająco lub emocjonalnie naładowanych wyobrażeń człowieka o przedmiocie postawy i ogółu wyznaczonych przez tę wiedzę czy oceny i emocje, dyspozycji do zachowania się w określony sposób wobec przedmiotu postawy³. Na postawę składa się więc komponent związany z zachowaniem wobec kogoś lub czegoś, warunkowany wiedzą o przedmiocie postawy (aspekt poznawczy) oraz nastawie-

1

   Waszczak S., Stosunek społeczeństwa do osób niepełnosprawnych, [w:] Problemy polityki społecznej. Studia i dyskusje. Katowice 2000, s. 89.

2

   Kowalak T., Marginalność i marginalizacja społeczna, Warszawa 1988, s. 143.

3

   Nowak S., Teorie postaw. PWN, Warszawa 1973, s. 48.