CCI20111111103

być zmierzone odkształcenia lub naprężenia mechaniczne. Przy ściskaniu taśmy zmniejsza się jej opór, przy rozciąganiu zaś odwrotnie — zwiększa isię. Zmiany oporu umożliwiają określenie odkształceń lub naprężeń.

c.    Przetworniki oporowe termoelektryczne

Prąd elektryczny płynący przez przewodnik wydziela w nim ciepło, które rozgrzewa przewodnik i następnie po ustaleniu się jego temperatury ciepło jest oddawane do otoczenia poprzez konwekcję, przewodnictwo i promieniowanie. Przewodnik taki może być przewodnikiem oporowym termoelektrycznym, przy czym intensywność oddawania ciepła przez przetwornik zależy od jego rozmiarów geometrycznych, kształtu, właściwości środowiska i temperatury, w którym przetwornik jest umieszczony, od prędkości przepływu środowiska (gaz lub płyn). Przetworniki takie umożliwiają pomiar szeregu wielkości nieelektrycznych np. temperatury, prędkości przepływu, ciśnienia itp.

d.    Przetworniki indukcyjnościowe

W przetwornikach tych wykorzystuje się zmianę iniukcyjności cewki z rdzeniem stalowym przy zmianie położenia zwory (rys. 7-23). Nacisk siły F powoduje zmianę długości szczeliny powietrz

Rys. 7-23. Schemat przetwornika indukcyjnościo-wego

nej, a przez to i indukcyjności własnej cewki, a także i oporu pozornego cewki Z, ze zmiany tego oporu można wnioskować o wartości siły F. W ten sposób możemy dokonywać pomiarów ciśnienia, przesunięcia liniowego.

e. Przetworniki pojemnościowe

Przetwornikiem pojemnościowym najczęściej bywa kondensator płaski. Mierzona wielkość nieelektryczna może spowodować zmianę pojemności kondensatora przez zmianę np. odstępu jego okładzin.    ¹

Na tej zasadzie mogą być skonstruowane np. manometry (rys. 7-24) — nacisk wywierany na jedną z okładzin zmienia odstęp d, co wpływa na pojemność przetwornika.

Rys. 7-25. Zasada pomiaru grubości taśmy gumowej

Rys. 7-24. Schemat uwidoczniający działanie manometru pojemnościowego

' .ab
U1±L\	|'C

.

Za pomocą przetwornika pojemnościowego można dokonywać pomiarów grubości np. taśmy gumowej, przeciąganej pomiędzy okładzinami kondensatora płaskiego (rys. 7-25). Przy niezmiennej

grubości pojemność kondensatora nie ulega zmianom, przy zmianie natomiast grubości taśmy zmienia się odstęp d i przez to pojemność przetwornika. W obu przypadkach zaciski przetworników przyłącza się do układu pomiarowego.

/. Przetworniki generacyjne (czynne)

Przykładem takiego przetwornika może być przyrząd do mierzenia prędkości obrotowej (rys. 7-26) — składa się on z tarczy aluminiowej 1 osadzonej na wspólnej osi ze wskazówką 2, sprężynki wytwarzającej moment zwracający i magnesu trwałego połączonego mechanicznie z wałem maszyny, której prędkość obrotową mamy zmierzyć.

207