CCI20111111186

wzbudzające sprzęgła jest zasilane prądem stałym przez pierścienie ślizgowe p i przylegające do nich szczotki s. Włączany prąd wytwarza pole magnetyczne, które powoduje odpowiedni docisk obu tarcz sprzęgła.

Przy dużych obrabiarkach stosuje się obecnie napęd wielosil-nikowy polegający na tym, że poszczególne części obrabiarki mają osobne silniki napędowe. Przy tego rodzaju układach napędowych zachodzi potrzeba skoordynowania pracy poszczególnych silników, w sposób zapewniający odpowiednią kolejność i współzależność

s P m

Rys. 16-9. Schemat sprzęgła elektromagnetycznego

włączeń. Na przykład jeżeli w obrabiarce jest specjalny silniczek do napędu pompy tłoczącej olej do smarowania, to inne silniki obrabiarki mogą pracować jedynie po uprzednim włączeniu silniczka do pompy. Unieruchomienie tego silniczka pociąga za sobą automatyczne wyłączenie pozostałych silników.

d. Napęd urządzeń transportowych wewnątrzzakładowych. Urządzenia transportowe spełniają w zakładach pracy bardzo doniosłą rolę. Zapewniają one dostawę odpowiednich materiałów do poszczególnych oddziałów zakładu i w wysokim stopniu przyczyniają się do usprawnienia produkcji. Mechanizacja i elektryfikacja urządzeń transportowych ma duże znaczenie ze względu na polepszenie warunków pracy robotnika, co nabiera szczególnej wagi w ustroju socjalistycznym, gdzie troska o ludzi pracy jest jednym z czołowych zagadnień.

Pod względem rodzaju pracy urządzenia transportowe charakteryzują się pracą przerywaną, jak suwnice, dźwigi, żurawie albo pracą ciągłą, jak przenośniki taśmówki i elewatory.

Do napędu urządzeń transportowych, w przypadku gdy zachodzi konieczność regulacji obrotów, stosuje się silniki indukcyjne zwarte z przełączalną liczbą biegunów, silniki indukcyjne pierścieniowe, a niekiedy i silniki prądu stałego szeregowe i boczniko-wo-szeregcwe. Gdy nie zachodzi potrzeba regulacji obrotów, używa się silników zwartych indukcyjnych ze stałą liczbą biegunów magnetycznych.

Bardzo ważnym zagadnieniem przy napędzie urządzeń transportowych jest hamowanie silników. Ma to szczególne znaczenie przy napędzie dźwigów służących do podnoszenia i opuszczania ciężarów. Niekiedy stosowanym sposobem hamowania silników, zarówno prądu przemiennego jak i stałego, jest tzw. hamowanie elektryczne przeciwprądowe. Polega ono na zmianie zwrotu prądu w silniku przez skrzyżowanie przewodów dwóch faz w silniku indukcyjnym albo przez zmianę biegunów zacisków twornika silników prądu stałego. Jest to bardzo skuteczny sposób hamowania silników. Wymaga on dodatkowych urządzeń odłączających silnik od sieci po zakończeniu hamowania, gdyż inaczej przy ponownym włączeniu silnika wirowałby on w kierunku przeciwnym. Obok hamowania elektrycznego stosuje się również hamowanie mechaniczne.

Rozruchu silników i sterowania nimi przy napędzie urządzeń transportowych dokonuje się za pomocą nastawników albo styczników.

Jako przykład napędu urządzeń transportowych rozpatrzmy urządzenie napędowe suwnicy (rys. 16-10). Most suwnicy przesuwa się na szynach wzdłuż hali fabrycznej, na moście suwnicy porusza się wózek z wciągarką do podnoszenia ciężarów za pomocą haka zawieszonego na linie. Po zawieszeniu ciężaru uruchamia się wciągarkę, która podnosi ciężar na odpowiednią wysokość. Następnie wprawia się w ruch wózek i most. Gdy przenoszony ciężar znajduje się w odpowiednim miejscu hali, zatrzymuje się most i wózek, a wciągarka opuszcza ciężar.

Do napędu suwnicy potrzebne są trzy silniki: 1 — ustawiony na moście służy do jego poruszania, 2 i 3 — umieszczone na wózku służą do napędu wózka i wciągarki. Ze względu na to, że całość urządzenia podczas pracy jest w ruchu, doprowadzenie prądu do silników odbywa się za pośrednictwem odbieraków 4 i 7 z przewo-

373