Chemia�ist 2 kolos

1. V>' a i I OU Oj X )R Y_ N \S WONI -jedno wiązanie między atomami węgla - U Kj V _A W ĘG1.0 WODOR^i Nil NASYCOM -mają dwa- iL XI lub trzy - / K[\Y wiązania między atomami węgla. Są to ..WĘGLOWODORY ŁAŃCUCHOWE.”

2. WĘGLOWODORY PIERŚCIENIOWE- nasycone-cykloałkany) (nienasycone-cykloalkeny) oraz

3. W LAŚC1W OŚ( I ALKANÓW- Tworzą szereg homologiczny-szereg związków których każdy kolejny węglowodór różni się od swojego poprzednika grupą CH2 (gr. metylowa).

4. Wzór ogólny Alkanów : Cn H _2h+₂ np. METAN -CH, ETAN-C_?Ha PROPAN - Cdi* BUTAN- PENTAN-C<Hv> HEKSAN-CJI,,

HEPTAN- C7H1* OKTAN NONAN- GH_M DEKAN- C,nH„

5. ALKANY-maia końcówkę „anA Są związkami bardzo trwałymi właściwie nie reagują z innymi substancjami.

WĘGLOWODORY NASYCONE ulegają reakcji spalania przy dodanie 0₂: akałkowite -powstają CCLi HO b) półspalanie- powstają CO i HO c) zwęgknic- powstają C i H_:Q.

_z biorą udział tylko w reakcji substytucji (podstawiania). Reagują z chlorem Cl i bromem Br w obecności światła. Reakcje substytucji to takie które wydzielają produkt uboczny gaz.(cząsteczka Br i CI łączy się z H) np.CH4+ Cl> CH.Cl + HC1

6. NAZEWN ICTWO ALKANÓW- l).Szukamy najdłuższego łańcucha węglowodorowego. 2).Numerujemy atomy węgla w najdłuższy m łańcuchu zaczynając od najbliższego podstawnika. 3). Numerujemy podstawniki .jeśli występują 2 lub więcej ,.różnych” podstawników to zapisujemy je w kolejności alfabetycznej. Jeśli obecne są 2 lub w-ięcej Takich samych” podstawników to używamy przedrostków: 2-di, 3-tri, 4-tetra, 5-penta. 6-heksa, 7-hcpta, 8 -okta, 9-nona.

7. ROPZAJE I NAZWY PODSTAWNIKÓW: A)-CH_r gr.metylowa- METYLO B) -C₇H<-gr.etvlowa-ETYLO C)-C₃H₇-gr.propylowa-jmROPYLO.

i)VYC i -i LI LORO. Cl-C! HORO Br-BROMO. !-Jnd.

CYKLOALKANY:

ADO

c\k!opropan cYklnbutan c\kIopeiuan cykloheksan c\klolieptaii cvkliH>ktan c\

ZMĄjłV NAZĘ.^ N l(T\VA CY KIOA LKA NÓVV: 1). Numerowanie at. Węgla rozpoczynamy od punktu przyłączenia podstawnika. 2) Ustalamy liczbę at. Węgla w pierścieniu i w największym podstaw niku.Jeżeli liczba atomów węgla w pierścieniu jest równa lub większa niż liczba at. Węgla w największym podstawniku to związek przyjmuje nazwę cykloalkanu podstawionego grupą alkilową. W przeciwnym wypadku nazwę alkanu podstawionego grupą cykloalkilową. 3).W przypadku dwu lub więcej

nouan

podstawników atomy węgla numerujemy tak aby suma lokantów ( numerków) była jak najmniejsza.

■ Y⁰ 3 ^>—t>-GVOU-Ofc-Ok

■

¹ c Yjw ^\łS- •* ęr«vc‘

3 CHSL

.«• }c- < t

' ’ J-1 V ---'-o- j.- • . Mis

IZOMERIA W ALKANACH- IZOMERY są to związki o takim samym składzie sumarycznym lecz o różnej budowie przestrzennej.Narysuj izomery pentanu.C₅Hi₂

.C____n y-^ r(Ml CW /-v U J /—S&1

,2-air

tej di

?=*? ^rtK~>p ^Łioi

Okc

Cis-1.2-dimełyiocyklopropan trans- 1,2-dimetylocyklopropan trans-1,3-dichlorocyklobutan cis-l,2-dimctylocyklopeman transchloro-4-metylocykloheksan trans-l-bromo-3-etylocyklopcntan trans-l-bromo-3-chlorocykIoheksan

IZOMERIA CIS I TRANS W CYK LO ALKAN ACH: CIS-podstawniki po tej samej stronie TRANS-podstawmiki po przeciwnej. Narysuj wz.półstrukturalne wszystkich cykloalkanów o wzorze C5H10

^ Oh V\

Ur\₂“^

Cyklopcntan l-metylocyklobutan cis-I,2-dinietylocyklopropen trans-1,2-dimetytocyfclopropcn 1.1 -dimctylocyklopropen etylocyklopropan

8.Właściwości ALKENÓW- mają wiązania podwójne między at.C tworzą szereg homologiczny. Końców ka nazwy”en”. Wzór ogólny alkenów: CnH₂n Reakcie:spalania(CO>) .półspalania(CO) .zweglanie(C)^/7/-.:r iloihmiu do ulkcmi ()_r,

są związkami bardzo reaktywnymi. Ulegają 1 łreakcii addycii (przyłączenia). Nic ma żadnych produktów ubocznych! I.addycja fluorowców-( F2.Cl2.Br2.I2)

Eten H₂C=CH₂ + Cl₂-*jA- 1 ^-dichloroetan / Propen H₃C-CH=CH₂ +Br₂-> rtj--ć=2-R 1,2-dibromopropan \

II. addycia fluorowco Wi^orowaf HF. HC1. HBr. HI). Eten CH?=Cłh+ HF-> CH.-CH, 1-fluoroetan ' l

Buten CH₃-CH>-CH=CH₂ + HCI-> CH₃-CH2-CH-CH₃ 2-chlorobutan . Zgodnie z regułą Marków itza atom H przyłącza się do tego at.C który ma najwięcej wodom.

III. addvcii wodv~^ . !c CX ofl

but-2-en CH-,-CH=C'H₃ +H₂0(H-OH) —> CH,-CH>-CH-CH₃ butan-2-ol buten CH2CH-CH2-CH; + H-OH—> CH₃-CH-CH₂-CH₃ butan-2-ol

NAZEWNICTWO ALKENÓW I CYKLOA^KENÓW: l.Szukamy najdłuższego łańcucha węglowego. 2. Numerujemy at.węgla od tego końca bliżej którego znajduje się wiązanie podójne= .Gdy wiązanie podwójne jest równo odległe od obu końców to numerujemy od końca bliższego rozgałęzienia. 3.Gdy występuje więcej wiązań podwójnych to wskazuje się pozycję każdego z nich (nr.C przy którym się znajduje).i używa się przedrostków -dien(=) albo trien(potrójne wiązanie). 4. W cykloalkenach rozpoczyna się numerowanie atomów- węgla tak aby wiązanie podwójne było między I a II

Oh ^

ch₃-c-ch=ch-ch₂-ch₃

ch₂=c-ch=ch₂ ch₂=c-ch₂-ch₂-chch₂

2-mctyIobu 11,3-dicn

2- m ctvloheks-3-en

CH₂=b-ę-CH=CH;-CH=CH-CH,

2.3.3-u lookta-L4.(»-irien

CH₂-CH-CH-Ć-CH, CHrC-CH=C-CH=CH₂

CAb ^

S-v.wlo <j-\

IZOMERIA CIS I TRANS W ALKENACH but-2-cn CH₃-CH=CH-CH₃ / CMy R

m ^ C=C su l)

Cis-but-2-en fraiis-but-2-en

a) CH₃-CH-CH₂ b) (CH₃)2-C=CH-CH₃

• ^ V) ^

2-bromo-1 -ct\ loc\ kloheksan-1.3-dicn

^ 2-mrtylohcks-l,5-dicn

atomem C.

CH₃-C-Ć=CH-CH₂-CH₂-ęH₃

3-ctyło-2_ł2-dimctyIohcpt-3-cn

G.v^-

CH₃-CH-C=C-CH-CH₃

3,4-d iety lo-2,5-d i m ety lo h cks-3-«n

C/CR; /_l>

y o

l-metylo cykloheksen cykioheks-l,4-dicn

•CHi

.IW

1 J2-dimet> io cykloheks-l-cn

klopem t ti 4*bc⁽ . •WaWlbUł^

c^HrCHrCHCHCH,

_ _c,<?^ te -CK, T h'

-2-eh uans-pcin-J-cn us-peni-^-cti

cHj dżi

Projłen ^J 2-metylbut-2-eh \ians-pein

d) (CH₃)rC=C-(CH₃)-CH₂-CH₃

^CK^_c/^Lri3 /

ĆHj ^sCH2 CK₃ k

2,3-dimetylopent-2-en

:is-L2-dk

e) CI-CHCH-C1

^C^<A

.2-dich

n u cis-12-dichloróeten trans-1

f)Br-CH=CH-Cl

- * ^

\ '

loroeten cis-1 -bromcó2-chloroeten trans-I-bromo-2-chIoroeten

UWODORNIENIE ALKENÓW. ADDYCJA WODORU +(H₂) Z alkenu powstaje alkan . reakcja przebiega w obecności katalizatora.którym jest metaliczny nikiel (Ni). Palladt Pd) i nlatyna(Pt) D H_:C=CH_: + H2 ~ —>CHx-CH, 2) Ml^+H_:-^N,-> .—^ CR

^3 Aj ■

-tA» *