DSC00055

7.3. Zespół natręctw

Ewa Pilaczyńska, Janusz Rybakowski

1. Dane historyczne - ewolucja poglądów na zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne

Objawy natręctw były przedstawiane zarówno w obserwacjach medycznych, jak i w dziełach literackich juz od wielu wieków. Jednym z najbardziej znanych przykładów jest szekspirowska Lady Makbet, która wielokrotnie myjąc ręce, usiłowała zmyć z nich krew i brud. Natręctwa opisywane w okresie średniowiecza łączyły się najczęściej z powtarzającymi się myślami o treści religijnej. Biskup Taylor w 16601 pisał o religijnych „rozważaniach w sumienni" (scruple), iż są istotnym zaburzeniem procesów myślowych z towarzyszącą niewielką motywacją do działania i znacznym zaburzeniem funkcjonowania Generalnie jednak do XIX w. dominowały opisy fenomenologiczne licznych, skomplikowanych przypadków natręctw ruchowych i myślowych. W psychiatrii europejskiej XIX w. zaczęto używać różnorodnych terminów w celu określenia natręctw. obsesje, patologiczne obsesje, manie, monomanie, idźe fixe i inne.

Po raz pierwszy na temat etiologii natręctw wypowiedział się belgijski lekarz Bene-dict Morel w połowie XIX w Sugerował on, iż objawy takie mogą mieć związek z patologią układu nerwowego, szczególnie okolic podstawy mózgu. W podobnym duchu w swoich pracach wypowiedział się pól wieku później Zygmunt Freud, który zwiódł uwagę na to, iż zaburzenia typu obsesyjnego mają w porównaniu z zaburzeniami efektywnymi odrębną etiologię, są jednak dużo bardzie) oporne na leczenie. Odrębne po-glądy głosił Pierre Jance zaliczy) on zespól obsesyino-kompulsyjny wraz z tikami, napadami lęku i fobiami do zaburzeń czynnościowych o charakterze psychasteniL

Przekonanie, że obsesje i kompulsje należą do zaburzeń o klasycznym nerwicowym podłożu, funkcjonowało w literaturze medycznej do połowy XX w. jako obowiązująca teoria. Badania dotyczące biologicznej etiologu i patogenezy schoizenia są prowadzone dopiero od około 20 lat; jak dotychczas, swoiste markery biologiczne odpowiedzialne za powstanie objawów nie zostały jednoznacznie wyodrębnione. W świetle współczesnych poglądów zespól natręctw jest zaliczany do schorzeń neuropsychiatrycznych.