DSC05104

LVł WSTĘP

Polityczne hasło walki szlachty o renowacją państw* stanowiła ..egzekucja praw czyli żądania realizacji ws/ _fV. kich nadanych dotąd szlachcie przywilejów. W prakty^ pod pojęcie tej egzekucji podciągano nieraz również now*e posrulary. których realizacja była korzystna dla szlacht*. Z egzekucją praw wiązało się zadanie ..egzekucji dóbr' wysunięte na sejmie 1535 r. Szlachta domagała się mianr>-wicie zwrócenia do skarbu królewszezyzn rozdanych przez króla po roku 15(M. tj. po roku. w którym król zobowiązał >:ę rozdawać je ry iko Z2 zgodą sejmu. Ostrze tego postulatu wymierzone by ło przeciwko magnatom zarówno duchownym. iak i świeckim, im to bowiem Jagiellonow i nadawali dobra bądź w zastaw; bądź tytułem darowizny. Odebranie ty ch dóbr osłabiłoby ekonomicznie magnatów, wzmocniło skarb, a - co za tym idzie - zumiej szyłoby ciężar podatków nakładanych na dobra szlacheckie.

Jednakże obóz szlachecki zmierzając w XVI w. do skupienia pełni władz;, w swoich rękach uważał już. iz jest dostatecznie silny, aby mógł rządzić sam. Dlatego mm. sojusz szlachty z monarchą, tak charakter, styczny dia rządów Kazimierza Jagiellończyka. uiegł osłabieniu za jego następców Z kolei w obawie przed wzrastającą przewaga sreerte szlachty dw aj Ottami Jagiellonowie szukali pod* P⁰*} c_a sw ej władzy w opaoowasym przez magnatów senacie.

Daząc Si opareta astroj- Polski na zasadach sziacbec-kiegc padamensaryzeu i chcąc dc jp>ć w swych rękach ca-łcsc w tahzy paśsrmtt e szlachta wysuwała hasła ofpam-czenti władzy króla Jednak uąjwy onmeisi przyw ódcy szła-cmeccy i pisarze (jak Jm Laska Ni koła; Siemcka Andrze Frycz Modrzewska ^ caza: do złamania magnackich Wy wórw i co cesara.zacni państwa, zdawali sobie sprawę tV||

iUTfJ

Z !**«* «J««^ch,y , monarcha wzmocnienia władzy krótkiej w^T**⁰P»0*1,

rzesze szlachty; ale program dz4J TT''' ' " «*"*«

a i w dziełach F ryczą spotykamy w ^ T J **«*»»,

domówień i brak konsekwencj,. c*j', .    '***

mieckich doszło do wzmfx.T₁«m_iav,._idz: ;^A "***,

** powierzenia jej roi, refon**^'

znawowych, Frycz znacznie słabi* podkreśl* *^r aniżeli czynili to inni praedatawiatieJ** ''.ST' ' ’' Łaski i Jakub Przy łuski. Co wicem « 4 ^4"    ~

* ^odcbraf^ła krolw: ***** ^nomjnaQi 44

efekt mogłaby mieć też realizacja po***, gk*,,^ 4 brane królów, funkcji najwyższego wdziej « nastąpiło w kilka lat po śmierci Frycza, t >. ]»■■>. pr/ okazji utworzenia Trybunału Koronnego, mrzna KaJnac ,L uważyć, że uniezależniło to w dużej mierze pozycje 1 Najwyraźniej me doceniał tez Frycz znaczona sprawnego aparatu biurokratycznego w procesie centtahzacp rządzonego przez silnego monarchę * ego O yjpruw urzędnicy występowaj me jaico reprezentant, wiadzy <rv lewskiej. lecz jako rzecznicy pra *a

Mimo tych wyraźnych niekonwkwenc-tu Fr.cz /"je-rżał do **zmocnierjia pozycji króla, choć cz^lo droza pośrednią, tj. poprzez poparcie irtóme szlachty * - e .egzekucji przTA^, która postulowali oaj *yb*.'5*j* choccy' ideolodzy; Egzdnicyootśa dajźyto bł«l do topi. 7? B^ważiśgszyin orpoem w iedzy sztarhecfck| i2tt.zyposp> itttj *tał §ie n>e magnacki senat, lecz tzżfc po*tiw-* Aby wrzmocfbć ten teatralny api kacjrjrje zmierzało do jmeza..ezn>£72a go od '-ejrauK/* rodza się - btzsskuitcznt zresztą - zmv$*o** aukcji poselskich przez ogólne peócrw*»£*»* <£» :•>