DSCF5340

{; Zagadnienia ogólne

Rys. 1.9. Kształt ziarniaków zbóż: a - pszenica, b - żyto, c - pszenżyto, d - jęczmień, e - owies, f — kukurydza zwyczajna, g - kukurydza „koński ząb”, h— kukurydza pękająca, i - sorgo, j - proso, k - gryka (Szempliński)

K i|P *

Hjncgo

B i

ftl I P^ne-

Pilicy

owej one -

ziar-one i atwo tym >rze.

§ na nok-ęcie ie z rozważa mia

’ałe

stej

cza óre ne-fvą, a i w-5. i

ak

tó

Ziarniaki pszenicy, żyta, pszenżyta, jęczmienia i owsa mają w zarysie kształt jajowato-wydłużony, wrzecionowaty, beczułkowaty i obły, zwężają się na wierzchołku i u podstawy. Ziarniaki prosa i sorga są kuliste i lekko bocznie spłaszczone, natomiast kukurydzy - klinowate, owalne i poprzecznie owalne, bocznie mniej lub bardziej spłaszczone, na wierzchołku wypukłe, lekko wklęsłe lub zaostrzone.

W ziarniaku zbóż należących do podrodziny wiechlinowych wyróżnia się stronę grzbietową i brzuszną oraz podstawę (nasadę) i wierzchołek. Strona grzbietowa jest zazwyczaj wypukła, a u podstawy znajduje się wyraźnie zaznaczony zarodek. Strona brzuszna bywa przeważnie płaska i występuje na niej bruzdka, będąca rowkiem przechodzącym wzdłuż ziarniaka. Bruzdka rozwija się wzdłuż głównej wiązki przewodzącej zalążni. W bruzdce jęczmienia występuje tzw. szczoteczka, która jest pozostałością bocznej osadki kłoska, a w bruzdce owsa znajduje się trzoneczek. Na wierzchołku ziarniaków pszenicy zwyczajnej i żyta występuje bródka złożona z krótkich włosków. Stanowi ona ważną cechę systematyczną oraz pełni ważną rolę w regulacji zawartości wody w ziarniaku podczas dojrzewania. Z technologicznego punktu widzenia bródka jest miejscem skupiającym zanieczyszczenia. Całe ziarno owsa pod plewkami jest pokryte włoskami. Rodzaje zbóż należące do podrodziny prasowych mają ziarniaki bez bruzdki i bródki.