DSCF5537

249

6. Owies

Owies jest mało wrażliwy na odczyn gleby w zakresie pH od 4,5 do 7,2 (rys. 5.9), co wynika z jego małej wrażliwości na niedobór wapnia, a także z dużej tolerancji na nadmiar wolnych jonów glinu i manganu.

6.6. Kierunki hodowli

W Rejestrze Odmian COBORU znajdują się aktualnie formy białoziamiste i o plewce żółtej. Obie grupy odmian nie różnią się znacząco wymaganiami glebowymi, wodnymi, plennością, zawartością łuski i wartością paszową. Ponieważ rolnicy preferują formy żółtoziarniste, podaż tych form ciągle rośnie. Aktualnie średnie wartości poszczególnych cech wszystkich badanych odmian są następujące: roślina o 96 cm wysokości, osiągająca dojrzałość woskową po 112—125 dniach od siewu, wylęgająca w stopniu 5,8, porażona głównie przez rdzę koronową (6,8°), często przez helmintosporiozę (7,2), ziarno z dużym udziałem plewki (28%),

0    średniej masie 1000 ziarniaków równej 35,2 g.

Wśród najważniejszych pożądanych kierunków hodowli odmian oplewionych należy wymienić potrzebę zmniejszenia zawartości plewki w ziarnie do kilkunastu procent. Kierunek ten rozwija się niezależnie od hodowli form nagich. Priorytetem hodowlanym zarówno w uprawie owsa, jak i wszystkich innych gatunków uprawianych na glebach słabszych jest dalsze zmniejszenie wrażliwości roślin na niskie pH

1    wolne jony glinu, co gwarantuje powodzenie uprawy na tych glebach. Do uprawy w rejonach górskich i podgórskich należy hodować odmiany o skróconym okresie wegetacji. Obecnie jest 5 polskich odmian przydatnych do uprawy w takich warunkach (Cekin, Celer, Grajcar, Dukat, Sprinter). Zarówno na terenach nizinnych, jak i górskich są pożądane odmiany o łodygach sztywniejszych, lecz nie krótszych niż 95 cm i wykazujących większą odporność na patogeny wywołujące rdzę koronową.

Pierwsze polskie odmiany owsa nagoziarnistego (Akt, Polar) charakteryzują się dość wysokim źdźbłem (99 cm), średnią podatnością na wylęganie (6,2°) i średnią wrażliwością na rdzę koronową (6,6°). Ziarniaki w stanie zsypnym mają dużą gęstość (powyżej 63 kg/hl) i są stosunkowo drobne (masa 1000 ziaren wynosi 27,3 g).

W pracach badawczych nad owsem nagim należałoby wyróżnić dwa typy użytkowe ziarna: dla ludzi — o wysokiej zawartości białka i beta-glukanów, lecz o niskiej zawartości tłuszczu i dla zwierząt — o możliwie wysokiej zawartości białka i tłuszczu, lecz niskiej zawartości beta-glukanów, które u zwierząt monogastrycznych wyraźnie pogarszają jakość paszy. W obu typach — paszowym i konsumpcyjnym — należy zmniejszyć omszenie ziarna, jego podatność na porastanie oraz ustabilizować na niskim poziomie udział ziarniaków z plewką. Podstawowym kierunkiem hodowli jest zmniejszenie różnicy w plenności formy nagiej i oplewionej i utrzymanie jej małych wymagań glebowych.