DSCF5654

1.9.5. Zbiór, przechowywanie i przygotowanie do obrotu

Zbiór ziemniaka to najtrudniejszy i najbardziej pracochłonny etap produkcji tej rośliny. Celem przygotowania plantacji do zbioru jest stworzenie takich warunków, _abv bulwy były w jak najmniejszym stopniu narażone na uszkodzenia mechaniczne, _a praca maszyn sprawna i wydajna. Niszczenie naci przed zbiorem przyspiesza dojrzewanie bulw (zwłaszcza odmian późniejszych), umożliwia łatwiejsze oddzielenie ich od stolonów oraz zabezpieczenie przed zarazą ziemniaka i wirusami. Należy je wykonać w okresie około 7 dni przed zbiorem w przypadku odmian wcześniejszych i na plantacjach, gdzie nać w chwili niszczenia jest już żółta i zasychająca lub na 14—21 dni przed zbiorem w przypadku odmian późnych na polach o naci zielonej.

Niszczenie naci można wykonać dwiema metodami:

•    Mechaniczną, która polega na rozdrobnieniu naci (wraz z chwastami) rozbija-czemłęcin lub orkanem na wysokość 10—15 cm od wierzchołka redlin.

•    Chemiczną, która polega na zastosowaniu preparatu Reglone 200 SL w dawce 4-5 1 • ha'¹ lub Reglone Turbo 200 SL 3-3,5 1 • ha*¹ rozpuszczonego w 300—400 1 wody. Dla małej masy łęcin wystarczy dawka 2—3 1 • ha*¹, natomiast dla dużej wskazane jest dwukrotne opryskiwanie w odstępie kilku dni. Do pierwszego zabiegu należy zastosować dawkę 3 1 * ha*¹, a do drugiego 2 1 - ha*¹ 1/ha. Po opryskaniu de-sykantem następuje jeszcze przyrost plonu na skutek intensywnego spływu asymi-latów z części nadziemnych do bulw. Do niszczenia naci można stosować inne preparaty (tab. 1.11).

Ziemniaki powinny być zbierane w fazie dojrzałości technicznej, tj. wtedy, gdy skórka jest skorkowaciała i nie schodzi pod naciskiem palca, a bulwy łatwo odrywają się od stolonów.

Termin zbioru wyznacza temperatura powietrza. Stąd też zbiór ziemniaków należy przeprowadzić w miarę możliwości w czasie ciepłej i suchej pogody, w temperaturze powietrza i gleby powyżej 10 °C i wilgotności nie większej niż 15%. Gdy temperatura jest niższa, procent uszkodzeń mechanicznych bulw bardzo wzrasta — jej spadek o 1 °C powoduje wzrost uszkodzeń od 4% do 10%.

Zbiór bulw przeprowadza się najczęściej kopaczką przenośnikową (elewatorową) i kombajnem jedno- lub dwurzędowym. Zbiór kopaczką jest bardziej pracochłonny, ale organizacja pracy jest łatwiejsza, gdyż ziemniaki można kopać „na zapas” i zbierać je później. Ponadto ogrzane i obeschnięte bulwy mają naskórek bardziej elastyczny i odporniejszy na uszkodzenia mechaniczne. Ilość uszkodzeń podczas zbioru kombajnem jest czasami dwa razy większa niż w czasie zbioru kopaczką.

Czynniki, od których zależy wielkość uszkodzeń, można podzielić na trzy grupy:

• biologiczne — związane z rośliną i odpornością danej odmiany na uszkodzenia

(tab. 1.14) (budowa anatomiczna bulwy i jej skład chemiczny, masa i kształt

bulwy, stopień dojrzałości);