DSCF6267

Systematyku. Przedstawicieli Mecoptera spotykamy j_u^ _w

■    •    •    "    ----HUlWlI;.

dzają duże bogactwo wymarłych form. Najnowsze badania ti|₍

tych wynika, iż Mecoptera łącznie z Slphonaptera i Dlptera t* * grupę nazywaną dnriliophora. W kontekście analiz genetyćzn część systematyków postuluje wyłączenie z rzędu Mecoptera rod^j¹ ny Namiochoristidae i Bart'idąc.

••“Wch

^r<»dzi.

jednak do dwóch rodzin: Panorpidae i Bittacidae. W faunie l*.ólsk' Mecoptera reprezentowane są przez 9 gatunków.

Biologia. Przechodzą rozwój z przeobrażeniem zupełny^ Samica składa jaja pojedynczo lub w złożach, umieszczając j_e w glebie, materiale roślinnym lub w pobliżu wody. Po kilku dniach (np. Panorpa) lub kilku miesiącach (np. Boreus) wylęgają się z nich larwy. Są one zwykłe w typie gąsienicy i mają trzy pary dobrze wy. kształconych nóg tułowiowych oraz szereg słabo wykształconych nóg na pierwszych ośmiu segmentach odwłokowych. W nielicznych przypadkach larwy mogą być oligopodialne, zbliżone wyglą. dem do pędraka. Żerując przez kilka miesięcy, przechodzą zwykle pięć linien, po czym przygotowują komorę poczwarkową. Stadium poczwarki typu wolnego trwa od 2 do 6 tygodni. Postacie dorosłe żyją od jednego do trzech miesięcy.

Ekologia. Wojsiłki zasiedlają środowiska wilgotne lub cieniste i tylko nieliczne gatunki przystosowały się do życia na pół-pustyniach. Większość Panorpidae występuje w lasach bogatych w rozkładające się drewno. Wśród Boreidae dominują natomiast gatunki górskie lub chłodołubne, pojawiające się na niżu w tnie--i-|oncb zimowych. Postacie dorosłe *i» <• wi«l'z'>«łi ^%-*^łX,,fł ' ic/nc lub roślinożerne, jedynie u Biłiaddae i Maww/nmsdw pędzą drapieżny tryb życia. U przedstawicieli rodzaju P-\it f ’ wy stępuje k leptopo*ołytniclwo polegające na wykradaniu «Wn _czy _z sieci pająków. Z rzadka obserwuje aię pobieranie nektaru i pyłku kwiatowego, a nawet żerowanie na martwych żabach Na słabymi lotnikami, stąd odbywają loty na niewielkich dyMamack. nie oddalając się od środowiska rozwoju. larwy pędzą okryty tryb tycia, żyjąc najczęściej w wilgotnej glebie leśnej, wśród mchów i w rozkładającym się drewnie. Larwy Sannocharista phUpot!: 2yjąw wodzie, odżywiając się szczątkami roślinnymi i zwierzęcymi oraz miękkimi owadami, larwami i poczwar kami. ograniczając ich liczebność.

Wszy i wszoly — Phthiraptera

Charakterystyka. Do Phthiraptera należą owady niewielkich rozmiarów, od 0,35 mm do 1 I mm długości. Ciało silnie grzbte-towo-brzusznic spłaszczone, okryte jest skór/astym pancerzem chitynowym barwy brunatnej lub żółtej. U większości gatunków oskórek pokryty jest gęstymi włoskami, przekształconymi nieiuedv w grubsze szczeciny lub kolce. Głowa jest stosunkowo duża i grzbte-towo-brzusznie spłaszczona. Oczy są silnie zredukowane lub zanikają. a przyoczka nie występują. Czułki są krótkie, złożone z 3 do 5 członów. Wszy mają narządy gębowe typu kłująco-ssącego. służące do nakłuwania żywiciela i wysysania krwi. U wszołow są one typu gryzącego i służą do zgryzania produktów naskórka, a niekiedy i skóry żywiciela. U obydwu grup obserwuje się rozrost nadust-ka, który obejmuje zarówno górną, jak i dolną część głowy Tułów ma dobrze zaznaczoną segmentację, przy czym u Ischnocera tylne pierścienie ulegają zrośnięciu, tworząc pterothorax. Ich otwory oddechowe przesunięte są na stronę grzbietową. Odnóża wszy są typu czepnego, przystosowane do poruszaniu się we włosiu zwierząt. Ich unikalna konstrukcja obejmuje stopogoleń (tibiotarsns), służący do zakleszczania się odnóża na włosie. U wszołów odnóża są krępe, a stopy zaopatrzone zwykle w pazurki ułatwiające im utrzymywanie się na skórze żywiciela. Odwłok składa się z 9 lub 10 segmentów i pozbawiony jest przydatków wierzchołkowych. Phthirapiera są owadami wtórnie bezskrzydłymi. a redukcja skrzydeł nastąpiła w wyniku przejścia do pasożytniczego trybu życia.