DSCN1514

Media i terroryści Czy zastrasz* nas na imiere*

Pani Pearl: Odpowiada Pan przed własnym sumieniem. alt po»w Panu, co Jest w tym naprawdę smutne. Ci skurwiele od poetą^{1 2}, wiedzieli. Ze muszą nakręcić film. bo wiedzieli. Ze patoka pazerne² na oglądalność każe to Panu puścić i Uczyli na pańską słabość i h, im uległ**.

Wstrząsające² wydarzenie medialne

Elihu Kat/ i Daniel Dayan w swym studium z 1992 roku Wyda. rżenia medialne. Historia transmitowana na żywo²² wyróżnili specjalny rodzą) programów telewizyjnych, które z uwagi na widią wagę wydarzenia łamią ustaloną ramówkę, wypełniając godziny, a nawet dni programu niemal ciągłą (niekiedy nawet nieprzerwaną reklamami) transmisją na żywo z dziejących się aktualnie wypadków. Ich książka została przetłumaczona na język francuski od trafnym tytułem Telewizja celebracyjna, bowiem wydarzenia jakie chodziło, były w szczególny sposób celebrowane przez ich nizatorów i uczestników oraz telewizję i telewidzów. Autorzy podzielili wielkie wydarzenia medialne na trzy rodzaje; bój, podbój oraz koronację. Przykładowo pierwszy rodzaj to transmisje wielkich zawodów, jak olimpiada czy mundial; drugi to pokaz wielkich osiągnięć - lądowanie na Księżycu, pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski w 1979 roku; trzeci to wydarzenia zwykle wieńczące podbój, które można nazwać koronacji bohaterów - w sensie dosłownym były to dawniej koronacje monarchów (Elżbieta U), obecnie to także wielkie pogrzeby (Johna F. Kennedy ego, księżniczki Diany, papieża Jana Pawła U), a zapewne i ceremonie zakończenia wielkich zawodów sportowych.

Takie wielkie wydarzenia medialne cementują społeczeństwo, niekiedy wykraczając poza ramy narodowe. W swej pierwotnej wersji wydarzenia medialne ograniczały się tylko do takich programów, które były z góry planowane i przygotowane, uzgodnio-

ne im znaczącymi Instytucjami społecznymi oraz odpowiadające uznanym potrzebom telewidzów, a zarazem mające tak duże znaczenie, te wręcz zmuszające do zmiany (lub adaptacji) ramówki. Wydarzenia te mają charakter wielkich globalnych uroczystości (•święto sportu", ceremonia pogrzebowa lub koronacyjna³ zawarcie porozumienia i podpisanie międzynarodowego układu, pobicie rekordu). Można je określić jako celcbracyjne. Umacniają one pozytywne wartości społeczne i, co równie ważne, pokojowo rozwiązują konflikty i starcia, jednak obecnie jest ich w telewizji mniej niż dawniej, jednym z wyjaśnień zaniku wielkich, celebra-cyjnych wydarzeń medialnych — według Elihu Katza — jest rosnący cynizm społeczny⁴. Współczesny widz nie tak łatwo poddaje się uniesieniom społecznym; natomiast bardziej ulega strachowi.

Autorzy z pierwotnej kategorii wielkich wydarzeń wyłączyli dzienniki oraz audycje czysto informacyjne o bieżących konfliktach i katastrofach, skupili się bowiem na wielkich, przerywających ramówkę, ale przewidzianych i pianowych wydarzeniach. Czyn terrorystyczny nie mieścił się w pierwotnej klasycznej klasyfikacji .evcntów", używając języka reklamy i public relations,

ale obecnie, wraz z rozwojem informacyjnych stacji kablowych i satelitarnych, ich klasyfikacja wymaga rozszerzenia.

Profesor Elihu Kmtz niedawno uwzględnił czwarty rodzaj wydarzenia — wydarzenie „zawłaszczone". Można o nim mówić, gdy pewne wielkie wydarzenie (na przykład olimpiada w Monachium) zostaje wykorzystane przez terrorystów dis spotęgowania efektu i medialnego zasięgu ich ataku²⁷. Takie rachuby nie są bezpodstawne²³.

Niemal wszystkie gwałtowne czyny i wielkie katastrofy (na przykład tsunami, huragan Katrina) przyciągają uwagę mediów, dlatego też należy dodatkowo wyróżnić piąty typ wielkich wydarzeń medialnych — wstrząsające kryzysowe wydarzenie, które

1

** M. Pearl. Cena odwagi Zycie i śmierć mojego meta Danny'tgo Prerie, &wi«t Książki, Warszawa 2004.». 202.

2

Ł Katz, D. Dayan. Wydarzenia medialne. Historia transmitowane M

3

   E, Kat³. wypowiedź dis Media Lab. MIT. web.m»t.edu/coo»m-(orum/fo-rumi/t elcv i a 10 n _ ob ³o te te .html.

*    E. Kat³. D. Dayan. da. cyt.

4

» w 2006 roku na ekrany wurdt film Stevena Spuknfi poMfcaaf tragedii, który nrtał uznany sa kontrowersyjny, bowiem - zdaniem izraeltkich krytyków - nadmiernie eksponuje loay terrorystów.