DSCN1725

J. Projektowanie odlewów

128

gdzie jego właściwości są podstawowym kryterium doboru. Obok tak tradycyjnych zastosowali, jak korpusy obrabiarek, obudowy urządzeń elektrycznych, żeliwo szare (zwłaszcza wysokojakościowo) stosuje się powszechnie w przemyśle motoryzacyjnym, na elementy zaworów oraz pieców. Niewielkie koszty wytwarzania w połączeniu z doskonałymi właściwościami technologicznymi czynią z niego wyjątkowo atrakcyjny materiał na odlewy kształtowe.

3.IJ.2 Żeliwo z grafitem sferoidalnym

Żeliwo z grafitem kulkowym, zwane w skrócie sferoidalnym, stanowi niewątpliwie jedno z największych osiągnięć w dziedzinie tworzyw odlewniczych. Stosowane było początkowo sporadycznie, a dziś jego udział w produkcji wszystkich odlewów z żeliwa w krajach takich, jak: USA, RFN, Francja i Japonia, sięga 30% i więcej. Szczególna postać grafitu jest wynikiem tzw. sferoidyzaefi, polegającej na wprowadzeniu do ciekłego metalu niowielkioj ilości Mg i/lub Ce najczęściej w postaci stopu. Wyjątkowa atrakcyjność żeliwa aferoidalnego wynika nio tyle z jego ciągliwości, ile przede wszystkim zo znacznie większej, w porównaniu do żoliwa szarego, wytrzymałości, umożliwiającej istotno zmniejszenie masy odlewu. Wzrost wytrzymałości i plastyczność żeliwa sfcroidalnego są głównie wynikiem usunięcia miejsc spiętrzenia naprężeń, jakimi są ostre krawędzie płatków grafitu w żeliwie szarym. Dodatkowo, ujemny wpływ wydzieleń grafitu zmniejszających przekrój czynny odłowu jest redukowany przez mniejszą powierzchnię zajmowaną przez wydzielenia o kształcie kulistym, w porównaniu z wydzieleniami o kształcie wydłużonym.

Rysunek X9. Typowa zawartość C 1 SI w odlewach z żeliwa z grafitem iferoidainym [3]