DSCN1915

WYKAZ WYKORZYSTANYCH ŹRÓDEŁ Z OKREŚLENIEM LOKALIZACJI

AA — zob. Księgi poznańskie

AC — zob. Księgi poznańskie

CC — zob. Księgi krakowskie

Ewangelia Nikodema — zob. Sprawa chędoga

Historia Aleksandra w tłumaczeniu Leonarda Bonieckiego z r. 1510. Wydał, z rękopisu M. Kryński, Prace Filologiczne IX, Warszawa 1914. Zabytek mazowieckii *.

Historia Trzech Króli. Rękopis Biblioteki Narodowej w Warszawie, sygn. Pol. F. I, 16, dotychczas nie wydany drukiem. Tekst Historii Trzech Króli mieści się na kartach 153—260, poprzedzony Sprawą chędogą i Ewangelią Nikodema. Wszystkie trzy zabytki zostały przepisane przez Sieradzanina, Wawrzyńca z Łaska, w 1544 r.

Kazania augustiańskie, wydane przez ks. K. Czajkowskiego i J. Łosia (Zabytki augustiańskie, cz. II), MPKJ II, Kraków 1907. Tekst polski odnosi się do końca XV lub początków XVI w. Zabytek małopolski.

Kazanie Paterka I. Jest to pierwsze z trzech kazań znajdujących się w kodeksie toruńskim (sygn. R. IV, 26). Korzystałam z mikrofilmu rękopisu. Kazanie I zostało napisane prawdopodobnie między r. 1506—1518 przez Wielkopolanina, Jana z Szamotuł, zwanego Paterkiem. Tekst jest kopią sporządzoną około r. 1523. Wszystkie trzy kazania zostały wydane drukiem pt. Magistra Jana z Szamotuł dekretów doktora, Paterkiem zwanego, kazania o Marii Pannie czystej. Z kodeksu toruńskiego wydał L. Malinowski, SKJ I, Kraków 1880».

¹ Wskazują na to zarówno cechy językowe, jak i pochodzenie pisarza — najprawdopodobniej z ziemi czerskiej. Do zabytków mazowieckich zalicza Historię Aleksandra W. Taszycki, Przejście chw>f w staropolszczyźnie, Spr. PAU XLVHI, 1947, nr 2, s. 40, i W. Kuraszkiewicz, Oboczność -’et;-||-’ov- w dawnej polszczyźnie i dzisiejszych, gwarach, Wrocław 1951, s. 46.

¹ Według opinii wydawcy tego zabytku (zresztą powszechnie przyjętej) wszystkie trzy kazania napisał Wielkopolanin, Jan z Szamotuł, zwany Paterkiem, zamieszkujący długo w Krakowie. Wpływem też środowiska krakowskiego tłumaczono pomieszanie w tym zabytku cech językowych wielkopolskich i małopolskich. Tymczasem szczegółowe badania nad rękopisem potwierdzają autorstwo Paterka tylko w odniesieniu do kazania pierwszego, w odniesieniu do innych jest ono więcej niż wątpliwe. Pochodzenie kopisty nie jest znane. Dlatego w pracy tej włączyłam do rozważań tylko materiał z kazania pierwszego, podając jedynie w przypisach, dla porównania — materiał z kazania drugiego i trzeciego. O różnicach między trzema kazaniami, wchodzącymi w skład kodeksu tzw. Kazań Paterka, pisała M. Karplukówna: Zagadnienie autorstwa tzw. Kazań Paterka. Autorka nie wykorzystała jeszcze wszystkich argumentów i nie wyciągnęła ostatecznych wniosków dotyczących zagadnienia autorstwa kazań. Dlatego omawiam tę kwestię w osobnym artykule.