DSCN5805

Ryc. 11.14. Procesy przemian rtęci

przebiega bez udziału enzymów. W przypadku metylacji z udziałem tlenu, proces zachodzi na poziomie komórkowym z udziałem enzymów. Metylacja rtęci znacznie zwiększa zdolność pokonywania bariery biologicznej dla tych substancji. W związku z tym w organizmach morskich, a szczególnie w rybach, znajduje się głównie metylortęć.

Wchłanianie metylortęci przez rybę odbywa się przez oskrzela oraz z pokarmem. Ponieważ biologiczny okres półtrwania w organizmie ryb wynosi kilkaset dni, dlatego zawartość tych toksycznych związków w rybach starszych jest większa. W iybach drapieżnych stężenie metylortęci może przekraczać 1 mg/kg mc.

Stosowanie niektórych pestycydów, a głównie zapraw nasiennych, powodowało dodatkowe wprowadzenie do gleby rtęci. Rtęć jest stałym składnikiem ścieków komunalnych, których stosowanie do nawożenia gleb stanowi duże zagrożenie włączenia tego metalu do produktów odżywczych. Wody pitne mogą zawierać do 300 ng Hg/dm³, a w rejonach wysoko uprzemysłowionych może dochodzić do 700 ng/dm³.

Nagromadzenie rtęci w żywności pochodzenia morskiego i lądowego stwarza ryzyko dla człowieka, głównie przez spożywanie ryb, a zwłaszcza tuńczyków, krabów i ślimaków oraz ptactwa łownego z terenów, gdzie stosowane są fungicydy.

Emisja przemysłowa związków rtęci do zatok oceanicznych i rzek Japonii w latach pięćdziesiątych spowodowała śmiertelne zatrucia u ludzi na skutek spożywania ryb zawierających metylortęć. Stężenia rtęci u większości ryb słodkowodnych i oceanicznych są poniżej 0,2 mg/kg. Spożywanie rtęci z pożywieniem u większości populacji jest mniejsze niż 20 pg dziennie (p. rozdz. 18.4).

Losy w organizmie. Rozmieszczenie tego metalu w narządach jest uwarunkowane nie tylko rodzajem związku rtęci wchłoniętego do organizmu, lecz także zależy od czasu trwania ekspozycji. W pracy zawodowej główną drogą wnikania