DSC68

wiedzieć    napisać

rozumieć    wyjaśnić

zdawać sobie sprawę z zademonstrować docenić wartość    ocenić

być obeznanym z    wymienić

uchwycić    zbudować

Słowa i wyrażenia z lewej strony są zbyt niejasne i nieprecyzyjne, by używać ich do formułowania celów operacyjnych. Są wieloznaczne i można je wielorako interpretować (oczywiście doskonale nadają się do opisu nie-operacyjnych celów ogólnych i szczegółowych, gdzie ich wieloznaczność może być zaletą). Terminy z prawej strony są natomiast precyzyjniejsze, mniej otwarte na interpretacje i wskazują, w jaki sposób osoba ucząca się będzie udowadniać, iż zdobyła informacje bądź umiejętności, które przyczynią się lub doprowadzą do tego, że będzie wiedzieć, rozumieć, doceniać czy że coś uchwyci. Cele opisane przy użyciu takich słów uznamy za operacyjne. Jeśli więc uczeń potrafi wymienić wydarzenia w Europie, które doprowadziły do wybuchu 1 wojny światowej, i ocenić ich znaczenie, jego nauczyciel może wnosić, że osiągnął pewne zrozumienie przedmiotu.

W tym miejscu powinno paść jedno ostrzeżenie. Nie wolno zakładać, że rozumienie i wymienianie są jednym i tym samym z tego jedynie powodu, że jedno zastępuje drugie. Jak wskazuje Hirst , stanów umysłu nigdy nie należy mylić z ich świadectwami. To, że dziecko potrafi wymienić wydarzenia w Europie prowadzące do wybuchu I wojny światowej, świadczy tylko o podstawowym opanowaniu faktów, które — po osiągnięciu przy innych okazjach kolejnych związanych z tym tematem celów —- może prowadzić do pełniejszego zrozumienia problemu. To samo ostrzeżenie dotyczy pozostałych par wyrazów.

Jak wspomniano powyżej, słowa w rodzaju tych wymienionych w lewej kolumnie są całkowicie do przyjęcia przy formułowaniu nie-operacyjnych celów szczegółowych i ogólnych. Trudność, przed którą staje praktykant, polega na tym, jak przełożyć tego rodzaju słowa i wyrażenia na obserwowalne zachowanie. Najlepiej zapewne posłużyć się prostym przykładem. Rozpoczynamy od celu o umiarkowanej ogólności. Z niego wyprowadzamy cel nie-operacyjny, z newralgicznym dla niego sformułowaniem, brzmiącym rozwinąć., świadomość. Przekładamy go następnie na cel operacyjny, w którym miejsce wspomnianego wyrażenia zajmuje słowo wymienić.