elementy pedogogicznego obrazu wychowania

Pr

Roman Schulz

Elementy pedagogicznego obrazu wychowania*

Artykuł niniejszy wyróżnia i charakteryzuje — od strony teoretycznej — najistotniejsze elementy pedagogicznego obrazu wychowania, tj. kontekst wychowania, podmiot wychowania, cele wychowania, program wychowania, technologię wychowania, przedmiot wychowania, organizację wychowania oraz rezultaty wychowania.

Definicja

„wychowania"

W pedagogice współczesnej wychowanie interpretowane jest przede wszystkim teleologicznie i prakseologicznie — jako planowa aktywność człowieka, zorientowana na osiągnięcie pewnych celów, tj. pewnych pożądanych i trwałych zmian w osobowości ludzi. Zbliżony sens mają terminy pochodne względem „wychowania”, takie jak „kształcenie”, „nauczanie”, „edukacja” itp. Oznaczają one pewien rodzaj praktyki, działania, pracy ludzkiej.

Przedmiotem uwagi pedagogów są więc głównie zaawansowane — programowo i strukturalnie — formy przekazu kulturowego; te, które przybierają postać odrębnych działań lub systemów działania i w których dochodzi do wyraźnego i trwałego zróżnicowania roli „podmiotu” i „przedmiotu" działań wychowawczych. Szczególnym zainteresowaniem nauk pedagogicznych cieszą się te formy praktyki edukacyjnej, które przekształciły się w pracę pedagogiczną. Optyka pedagogiczna odnosi się więc do całej sfery planowych zabiegów edukacyjnych; zarówno tych, które realizowane są w domach rodziciełskich i gabinetach psychoterapeutycznych, jak również tych, które przebiegają w specjalistycznych organizacjach — m.in. w szkołach.

Elementy obr. wychowania

Na podstawie obserwacji tej klasy zjawisk powstaje określony obraz wychowania. Jego podstawowe elementy to: podmiot wychowania i jego cele, przedmiot wychowania i rezultaty oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych, program i proces wychowania oraz kontekst wychowania (patrz rys. 1).

* W: Edukacja i 990, nr 1, ss. 6-23.

Elementy pedagogicznego obrazu wychowania