Finanse p stwa Wypych(8 289

Zarządzanie kapitałem obrotowym

tej grupie trzy rodzaje następujących kosztów:

1)    Koszty realizacji zamówień. Do tych kosztów zaliczamy koszty administracyjne oraz koszty przewozu. Zorganizowana komórka w przedsiębiorstwie zajmująca się zaopatrzeniem wywołuje koszty, które nie reagują ani na skalę zapotrzebowania na surowce materiały, towary w ciągu roku ani na wielkość jednostkowego zamówienia. Koszt delegacji, fax-u, telefonu jest taki sam dla zamówienia większej i mniejszej partii materiału, ale z tego względu rozkłada się korzystniej w przypadku realizacji dużych zamówień, co oznacza wyższy poziom zapasów. Koszt administracji na jednostkę zamówienia (zapasu) spada wraz ze wzrostem wielkości zamówień (w konsekwencji zapasów).

2)    Podobnie jest z kosztami przewozu. W przypadku większych zamówień jednostkowych dostaw można lepiej wykorzystać ładowność środków transportu lub nawet wykorzystać tańsze środki transportu. Oszczędności związane z transportem rosną bardzo często z tego tytułu także, że dostawcy stosują zasadę dostaw na własny koszt w przypadku przekroczenia określonego przez siebie wysokiego poziomu zamówienia. Oczywiście orientowanie się przedsiębiorstwa na niski poziom zapasów, niewielkie dostawy jednostkowe nie pozwoli zdyskontować tych korzyści a zatem koszty te rosną wraz z realizowaną tendencją spadku zapasów.

3)    Koszty wyczerpania zapasów. W przypadku wyczerpania się jakiegokolwiek zapasu surowca bez jednoczesnej uzupełniającej dostawy pojawia się w przedsiębiorstwie przestój w produkcji i w konsekwencji znaczne straty. Straty te to np. koszty wynagrodzeń pracowników wraz z pochodnymi narzutami (składki ZUS, Fundusz Pracy itp.) za czas postoju, koszty podatku od nieruchomości, koszty oświetlenia, ogrzewania i administrowania itp. Oczywistym jest, że ryzyko pojawienia się postoju przedsiębiorstwa jest tym mniejsze im większe są zapasy wszystkich rodzajów surowców. Ta zależność zauważalna wyraźnie i szczególnie akcentowana przez pion techniczno -produkcyjny w każdym przedsiębiorstwie prowadziła zwykle i prowadzi bardzo często nadal do zabezpieczenia się przed omawianymi stratami poprzez gromadzenie poważnych zapasów. Im wyższe zapasy tym mniejsze koszty przestojów; im mniejsze zapasy tym wyższe koszty przestojów inaczej koszty wyczerpania zapasów. Chociaż nie można zaprzeczyć prawdziwość tej zależności to nie oznacza, że może ona dominować i przesłaniać wszystkie inne rodzaje kosztów (szczególnie te rosnące) związane ze wzrostem zapasów.

Konkludując można stwierdzić, że skoro są dwie grupy kosztów reagujących przeciwstawnie na poziom zapasów (jedne rosną inne zmniejszają się) to istnieć musi punkt optymalny poziomu zapasów. Wyraża to rysunek 8.4.

Wraz ze stwierdzeniem o istnieniu optimum w warunkach, kiedy jesteśmy w stanie oddziaływać na poziom zapasów w przedsiębiorstwie, co już stwierdzono wcześniej, należy dokonać przeglądu realnych możliwości w tym zakresie. W dalszej części rozdziału uwaga skupiona będzie zatem przede wszystkim zależności między poziomem jednostkowej dostawy i częstotliwością dostaw a poziomem zapasów. Mamy tu na uwadze wyłącznie zapasy surowców, materiałów oraz podzespołów na potrzeby produkcyjne. Jeśli chodzi o produkcję w toku to jej wielkość jest w zasadzie zdeterminowana czynnikami technologicznymi a więc uwarunkowaniami obiektywnej natury. Z tego też względu zapas ten nie poddaje się sterowaniu, przynajmniej w takim stopniu jak zapasy wyżej wymienione. Z kolei zapasy wyrobów gotowych w większym zakresie poddane są presji warunków rynkowych. Ich poziom zależy nie tylko od rodzaju wytwarzanych produktów, ale także od

K    - koszty.

Z    - zapasy,

QZ - optymalny poziom zapasów.

A - koszty rosnące wraz ze wzrostem poziomu zapasów,

B - koszty zmniejszające si^ wraz ze spadkiem poziomu zapasów, C - koszty całkowite utrzymania zapasów.

?fi<ł