Image (128)

Malarstwo jako tekst i kontekst kultury w edukacji polonistycznej... 121

4.

Omówione przykłady eksponowania malarskich reprodukcji w wybranych podręcznikach gimnazjalnych do kształcenia kulturowo-literac-kiego oraz towarzyszące temu rozwiązania metodyczne mogą być świadectwem doceniania miejsca i roli ikonicznych przekazów kultury, m.in. malarstwa w dydaktyce polonistycznej. Dostrzega się ich szczególne predyspozycje, ale też nieodzowność w przygotowaniu ucznia do dialogu z tradycją innymi tekstami kultury, w rozwijaniu logicznego myślenia, inteligencji emocjonalnej, wyobraźni, kojarzenia i szeregu innych dyspozycji osobowościowych. Koresponduje to w jakiejś mierze (o czym pisałam wcześniej) z jednym z głównych trendów współczesnej humanistyki, jakim jest odkrywana na nowo w nowych realiach kulturowych i edukacyjnych formuła utpictura poesis. Efektywne wprowadzanie młodego pokolenia w świat słów i obrazów / przez słowa i obrazy stanowi dziś dla szkoły duże wyzwanie, bo jak słusznie podkreślają współautorzy jednego z metodycznych opracowań „[pjatrzenie, nawet bezwiedne, na rozmaitego typu obrazy [...] zajmuje nam wszystkim coraz więcej czasu. Przygotowanie do uczestnictwa w kulturze, więcej — w dojrzałym życiu — powinno obejmować również kształcenie umiejętności, którą można by określić jako przyswajanie obrazów i obrona przed nimi. Obrona pojęta jako nawyk świadomej refleksji, zdolności oceny i odrzucenia obrazkowego chłamu, obojętnie — ruchomego czy statycznego”.²² Z pewnością w skutecznej realizacji tego zadania mogą pomóc dzieła sztuki malarskiej (dobrej jakości reprodukcje!) pod warunkiem, że ich obecność na „godzinach polskiego” (oraz na lekcjach innych przedmiotów humanistycznych) nie będzie tylko „okazjonalną dekoracją”.²³ kiewicz, Ikar, S. Witkiewicz, Największy obraz Matejki', V. van Gogh, Listy do brata, tłum. J. Guze, M. Chełkowski; I. Stone, Michał Buonarroti. Udręka i ekstaza, tłum. A. Szpakowska; J. Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto (frag.); Sz. Kobyliński, Pod-szeptnik rysownika, Warszawa 1989; A. Osęka, Poniewieranie arcydzieł. Materia i wyobraźnia, [w:] B. Kasprzakowa, Naucz się dziwić. Literatura i sztuka. Podręcznik dła Iklasy gimnazjum, Poznań 2001, s. 282-287.

²²    W. Bobiński, K Orłowa, H. Synowiec, Jak uczyć języka polskiego w kłosie trzeciej gimnazjum. Przewodnik dła nauczyciela do podręczników „Świat w słowach i obrazach” oraz „Język ojczysty" WSiP, Warszawa 2001, s. 19.

²³    Zob. A. Pilch, op. cit., s. 201—202.