img112098

LIMFOCYTY T chorych na AIDS wchodzą w apoptozę przedwcześnie nawet wówczas, gdy nie są zakażone wirusem. Gdy jakieś wirusy zaatakują tkanki, pomocnicze limfocyty T są stymulowane do proliferacji i wspomagają odpowiedź immunologiczną przeciwko czynnikowi zakaźnemu (u góry z lewej). W kilka dni później po wykonaniu swego zadania limfocyty T umierają (u góry z prawej). Ale w organizmie pacjenta zakażonego wirusem HIV powodującym AIDS wiele zdrowych limfocytów T popełnia samobójstwo, zanim zacznie prolife-rować i zwalczać infekcję. Ciągle nie jest jasne, co przyczynia się do takiego zachowania; jedną z wielu możliwości przedstawiono na ilustracji (mi dole).

Jak są normalnie pobudzane pomocnicze limfocyty T..

2 Limfocyt T ulega pobudzeniu, gdy jego receptor ]

FRAGMENTY

MIKROORGANIZMU

KOMPLEKS

ANTYGENOWY

dla antygenu połąi antygenem i gdy di dołączy także czi tym oddziatują takżi

RECEPTOR DLA ANTYGENU

CD4

MIKROORGANIZM

1 Najpierw komórka prezentująca antygen pochtania drobnoustrój, trawi, a jego fragmenty prezentuje na swej powierzchni.

3 Cząsteczka Fas mogłaby wtedy indukować śmierć limfocytu T natychmiast po napotkaniu innego pobudzonego limfocytu T niosącego

na swojej powierzchni ligand Lecz zainicjowana komói umrzeć nawet bez takiegi jeśli rozpozna antygen j r rozpocznie produkcję lig.

Jak może być wywołana nadmierna apoptoza w limfocytach T pacjentów zakażonycl

1 Nadmierna skłonność do samobójstwa pomocniczych limfocytów T u pacjentów zakażonych wirusem HIV może być wynikiem tego, że z wirusa HIV uwalnia się białko GP120 zdolne do wiązania się z cząsteczkami CD4.

2 Takie wiązanie pozwala przeciwciału anty-HIV połączyć razem dwie cząsteczki CD4, co w nie znany do końca sposób przygotowuje limfocyt do samobójstwa, prawdopodobnie skłaniając go do eksponowania funkcjonalnej cząsteczki Fas.

tecznej produkcji białka Fas lub nadprodukcji inhibitora samobójstwa, białka Bcl-2. Niezależnie od tego, które z tych wyjaśnień jest bliższe prawdy, lepsze zrozumienie, jak żyją i umierają komórki, powinno dostarczyć wskazówek co do strategii selektywnego uruchamiania programu śmierci w specyficznych limfocytach odpowiedzialnych za choroby autoimmunologiczne. Na przykład

30 świat Nauki Luty 1997

istnieje możliwość dostarczenia cząsteczki aktywującej Fas (być może samego ligandu Fas) bezpośrednio do ar-tretycznego stawu, aby w ten sposób doprowadzić do samolikwidacji nadak-tywnych komórek odpornościowych.

Wydaje się, że kilka tkanek organizmu korzysta z ligandu Fas, żeby nie stać się celem autoagresji. Pewne komórki w jądrach, oku i prawdopodobnie

&

w mózgu dzięki eksponowaniu na swej powierzchni ligandu Fas indukują szybką apoptozę w każdym pobudzonym limfocycie T niosącym białko Fas. Naukowcy mają nadzieję wykorzystać to odkrycie do zwiększenia liczby narządów nadających się do transplantacji. Obecnie jedynymi narządami i tkankami, które mogą służyć do przeszczepów, są te, które wykazują ścisłą zgodność