img160 2

27

27

wody

mować większą objętość niż ciepła woda. To dlatego skały kruszą się na mrozie. Uwięziona w szczelinach woda, zamarzając, zwiększa swoją objętość i rozsadza nawet najtwardsze skały. Rozpuszczając i krusząc je przez miliony lat, woda nieustannie zmienia rzeźbę terenu. Tam, gdzie miliony lat temu była równina, dziś można podziwiać Wielki Kanion.

Tam, gdzie kiedyś stały ośnieżone szczyty górskie, dziś pozostały tylko pagórki (np. Góry Świętokrzyskie). Nawet ciężar właściwy wody jest dla nas dobrodziejstwem. Gdyby był mniejszy, niemożliwy byłby transport wodny.

Woda jest bardzo prostym związkiem chemicznym. Zawiera dwa atomy wodoru związane z jednym atomem tlenu (rys. 2.13 i 2.14).

Rys. 2.14. Struktura wody

Atom tlenu połączony jest wiązaniem atomowym spolaryzowanym z dwoma atomami wodoru, co tworzy cząsteczkę z przesuniętym w stronę tlenu ładunkiem ujemnym, dodatnim zaś w kierunku wodoru. Wskutek tej konfiguracji woda jest cząsteczką spolaryzowaną (dipolem). Każda cząsteczka oddziałuje na sąsiednią. Tak więc woda posiada dwoistą charakterystykę wiązania. Podczas gdy jej atomy są związane chemicznie poprzez wiązanie kowalencyjne, cząsteczki wody są dodatkowo powiązane razem poprzez wiązanie wodorowe (rys. 2.14). Tworzą się asocjaty z zależną od temperatury ilością wzajemnie połączonych cząsteczek wody. To słabsze wiązanie wodorowe odpowiedzialne jest za wiele unikalnych właściwości wody. Na przykład bez zjawiska polaryzacji cząsteczki wody miałyby tendencję do łatwego rozseparowania, podobnie jak inne substancje o podobnej masie cząsteczkowej.